Κατ΄εμέ, ο Δημήτριος Δελαρούδης είναι ο κορυφαίος εν ζωή Έλληνας διηγηματογράφος, όπως αποδεικνύει στις συλλογές του Ο Ιός της Βαβέλ (Λυκόφως, 2017, 236 σ.) και Ζωντανός Πυρσός (Υδροπλάνο, 2021, 268 σ., άρθρο μου εδώ). Πόσο καλός όμως μυθιστοριογράφος είναι; Την απάντηση τη δίνει το νέο του βιβλίο, το μυθιστόρημα φαντασίας Ο Στοιχειωτής (Πηγή, 2023, 502 σ.).
Δεν ξέρω αν ο Δελαρούδης είναι ο ίδιος στοιχειωτής, πάντως σίγουρα είναι… (μεταφορικά, πάντα) λογοτεχνικός νεκρομάντης! Αρχικά, στο διήγημα Ο Ιός της Βαβέλ της ομώνυμης συλλογής είχε πάρει όχι μόνο μία ιδέα αλλά μία ολόκληρη φιλοσοφία, αυτή του Μπόρχες στο διήγημα Η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ, την είχε κάνει κτήμα του και μας είχε δώσει μία ταυτόχρονα πρωτότυπη αλλά και μπορχική ιστορία. Έπειτα, στα δύο πρώτα διηγήματα της συλλογής Ζωντανός Πυρσός, στο ομώνυμο και στο Ο Κάτοικος του Κίτρινου Ρόμβου, μπαίνει στον κόσμο των ιστοριών του Ρόμπερτ Τσέιμπερς με τον Βασιλιά με τα Κίτρινα και τα κάνει όλα καλοκαιρινά· τείνω δε να πιστέψω πως προσέγγισε τον Βασιλιά με τα Κίτρινα καλύτερα κι από τον ίδιο τον Τσέιμπερς. Ε, λοιπόν, με το μυθιστόρημα Ο Στοιχειωτής, ο Δελαρούδης πάει τα πράγματα στο επόμενο επίπεδο: πιάνει όχι έναν, ούτε δύο, αλλά τρεις (!) συγγραφείς – τον Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, τον Κλαρκ Άστον Σμιθ και τον Φριτς Λάιμπερ -, τους βάζει στο λογοτεχνικό του εργαστήρι και μας παραδίδει μία εξαίσια ιστορία.
Ο χρόνος είναι το τώρα και ο τόπος η Θεσσαλονίκη, η πόλη του συγγραφέα (και ευτυχώς όχι το Λονδίνο ή η Νέα Υόρκη, που καλύτερα είναι τις αφήσουμε στους ειδικούς, δηλ. στους εγγλέζους και στους αμερικάνους αντίστοιχα). Παράξενα πράγματα συμβαίνουν λοιπόν στη Θεσσαλονίκη: γκράφιτι με περίεργα σχήματα που εμφανίζονται και εξαφανίζονται, κύβοι από τσιμέντο που ξεφυτρώνουν στη μέση του δρόμου, ψυχεδελικές παραισθήσεις, καθώς και ένας περίεργος και σκοτεινός τύπος που κάτι φαίνεται να σκαρώνει… Οι κεντρικοί χαρακτήρες της ιστορίας, η Άρτεμη και ο Νάσος από τη μια και η Ζωή από την άλλη, βρίσκονται μέσω συγκυριών στο επίκεντρο αυτών των φαινομένων: η Άρτεμη ως συλλέκτρια φωτογραφιών γκράφιτι, ο Νάσος ως… καψούρης της Άρτεμης και η Ζωή ψάχνοντας τον εξαφανισμένο από χρόνια πατέρα της. Καθώς η πόλη βυθίζεται όλο και περισσότερο στο σκοτάδι και στην παράνοια, ωσάν να αποκτά η ίδια ζωή και να απομυζά της ζωές των κατοίκων της, οι χαρακτήρες μας καλούνται να αντιμετωπίσουν την κατάσταση αλλά και τον υπεύθυνο για αυτή, με το παρελθόν να παίζει σημαντικό ρόλο.
Λοιπόν, για πολλά είχα ικανό τον Δελαρούδη, αλλά όχι για την τόσο πολλή και τόσο καταιγιστική δράση της ιστορίας, την οποία γράφει μάλιστα καλά. Τα ψυχογραφήματα των χαρακτήρων είναι, όπως αναμενόταν, εξαιρετικά, ενώ το μυστήριο με τον πατέρα της Ζωής και την σκοτεινή φιγούρα που στοιχειώνει την πόλη δίνουν το κάτι παραπάνω. Η ανατροπή προς το τέλος έρχεται από εκεί που δεν το περιμένεις και η κλιμάκωση γίνεται όπως θα περίμενε κανείς από ένα βιβλίο τέτοιου μεγέθους. Ίσως από τα καλύτερα στοιχεία της ιστορίας είναι η αναζήτηση των σχετικών με την μαγεία των πόλεων μέσα από τα (όντως υπάρχοντα) διηγήματα των Φριτς Λάιμπερ, Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ και Κλαρκ Άστον Σμιθ και των διαδόχων τους και από τις παραδόσεις των Σουμερίων, όπου και θα ήθελα λίγο παραπάνω έκταση. Η επιμέλεια ήταν εξαιρετική, φανερώνοντας έτσι την δουλειά που έχει γίνει στη λογοτεχνική διάσταση από την Αργυρώ Χαρίτου και τον Αντώνη Αντωνιάδη και στη φιλολογική από τη Ζωή Τσούρα. Μου άρεσε επίσης το εξώφυλλο, που όντως σχετίζεται άμεσα με την πλοκή όπως θα ανακαλύψετε, και οι αναφορές στις ανθολογίες διηγημάτων της Ωρόρας. Το βιβλίο καταφέρνει να περιγράψει τόσο απάνθρωπες και μελανές τις πόλεις, που σίγουρα πρέπει να αξιοποιηθεί από το ελληνικό κράτος σε όποια επερχόμενη επικοινωνιακή εκστρατεία… αποαστικοποίησης. Στα σοβαρά τώρα, ελπίζω να το δω και στα εγγλέζικα για να το απολαύσουν οι φίλοι του Λάβκραφτ απανταχού της Γης.
Ελπίζω να απολαύσετε κι εσείς το μυθιστόρημα Ο Στοιχειωτής! Αναζητήστε και τον Ιό της Βαβέλ και τον Ζωντανό Πυρσό, διαβάστε προγενέστερη συνέντευξή του συγγραφέα στο ιστολόγιό μας εδώ και αναμένετε νέα συνέντευξη προσεχώς! Και αναρωτηθείτε: ποιους συγγραφείς θα νεκραναστήσει στο επόμενο βιβλίο του ο Δελαρούδης;
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες παρουσιάσεις βιβλίων, συνεντεύξεις, και κληρώσεις…