Φίλες και φίλοι, καλώς ορίσατε στην έκτη συνέντευξη στην Κοιλάδα της Γνώσης! Σήμερα έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε τον Μανώλη Παλαβούζη, συγγραφέα τής διλογίας βιολογικού τρόμου Ο Τέταρτος Καβαλάρης (διαβάστε εδώ το σχετικό άρθρο μου). Πάμε…
Πείτε μας δύο λόγια για εσάς. Τι έχετε σπουδάσει, πού έχετε εργαστεί, τι κάνετε στον ελεύθερό σας χρόνο, ποια βιβλία έχετε γράψει, τι σας αρέσει να διαβάζετε, τι διαβάζετε τώρα…
Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και είμαι περιβαλλοντολόγος. Αυτή την περίοδο φοιτώ ως μεταπτυχιακός φοιτητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο. Είμαι 25 χρονών οπότε ένα πτυχίο πανεπιστημίου, ένα εν ενεργεία μεταπτυχιακό και οι ολοκληρωμένες στρατιωτικές υποχρεώσεις, δεν με έχουν «αφήσει» να εργαστώ σε κάποια δουλειά. Αν και θεωρώ πως η συγγραφή εκτός από χόμπι παρουσιάζει και πολλά στοιχεία μιας «κλασικής» εργασίας ως προς την υπευθυνότητα, την φερεγγυότητα απέναντι στις υποχρεώσεις και την τυπικότητα απέναντι σε κάτι που κάποιος θα πληρώσει για να αγοράσει.
Στον ελεύθερο χρόνο μου κατά κύριο λόγο διαβάζω, είτε λογοτεχνικά βιβλία είτε για τα μαθήματα στο πανεπιστήμιο, βλέπω πολλές ξένες σειρές και ταινίες, γράφω, βγαίνω έξω και πιο σπάνια πηγαίνω για τρέξιμο ή περπατάω στο φυσικό περιβάλλον. Ότι κάνει και ένας μέσος άνθρωπος.
Δύο διηγήματά μου έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικές εκδόσεις και καμαρώνω που η διλογία του Τέταρτου Καβαλάρη είναι προσωπικό μου έργο και μάλιστα τα πρώτα μου βιβλία. Έχω αρκετά ακόμα γραμμένα προσχέδια βιβλίων, περισσότερα διηγήματα ολοκληρωμένα και μη, και πολλά ακόμα σχέδια και ένα σωρό ιδέες για το μέλλον που περιμένουν να πάρουν σάρκα και οστά.
Γενικά διαβάζω αρκετά λογοτεχνικά ήδη. Λογοτεχνία φαντασίας προφανώς, ιστορικά μυθιστορήματα, αστυνομική λογοτεχνία και βιβλία με δράση, περιπέτειες και τρόμο. Επίσης μου αρέσουν πολύ τα επιστημονικά βιβλία, είτε σε σχέση με το δικό μου αντικείμενο σπουδών είτε γενικότερα με τη βιολογία, την παγκόσμια ιστορία, για σημαντικά γεγονότα, εναλλακτική ιστορία, ανακαλύψεις και διάφορα άλλα εκλαϊκευμένης επιστήμης. Αν μπορώ να πω ότι δεν διαβάζω κάποιο είδος, αυτό θα ήταν το ρομάντζο, το αισθηματικό μυθιστόρημα, εκείνα τα βιβλία που επί σελίδες σελίδων περιγράφουν τη σχέση δύο ανθρώπων χωρίς ουσιαστικά να καταπιάνονται με οτιδήποτε άλλο.
Αυτές τις μέρες ολοκληρώνω για δεύτερη φορά το Κάιν και Άβελ του Τζέφρεϊ Άρτσερ. Είναι ένα εξαιρετικό και διαχρονικό βιβλίο.
Στην διλογία τού Τέταρτου Καβαλάρη κεντρικό ρόλο παίζει μία πανδημία (εν προκειμένω πανώλη). Γιατί δεν βλέπουμε συχνά κάτι αντίστοιχο σε μυθιστορήματα;
Οι πανδημίες αποτελούν εξ ορισμού μελανές στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας που περιγράφουν γεγονότα που ίσως να θέλαμε να εξορίσουμε από τον κόσμο μας. Ίσως ελπίζουμε πως αν κλείσουμε τα μάτια μας όλα να έχουν εξαφανιστεί με κάποιο μαγικό τρόπο. Ακόμα και σήμερα η ανθρώπινη τεχνολογία και επιστήμη αδυνατούν κάποιες φορές να βγουν νικήτριες απέναντι στους μηχανισμούς της φύσης. Είναι πιθανό αυτό να έχει περάσει στην ανθρώπινη κοινωνία, ίσως οι πανδημίες να μοιάζουν με τον κακό μπαμπούλα που περιμένει κάτω από το κρεβάτι να σβήσουμε το φως. Υπάρχουν φυσικά βιβλία με πανδημίες, αρκετά από αυτά κυκλοφορούν με μεγάλη επιτυχία μεταφρασμένα από το εξωτερικό, αλλά πράγματι δεν είναι πολλά. Μάλλον φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε τους δαίμονές μας. Ο Τέταρτος Καβαλάρης όμως μάλλον ήρθε για να συμπληρώσει το κενό αυτό.
Ένα μεγάλο κομμάτι τού Τέταρτου Καβαλάρη διαδραματίζεται στο Βυζάντιο τού 1347 μ.Χ. Σας προβλημάτισε πώς θα δέσετε αυτό το κομμάτι με το υπόλοιπο βιβλίο;
Αγαπώ το μεσαίωνα, λατρεύω την πολεμική εποποιία της βυζαντινής περιόδου, οπότε σίγουρα δεν θα μπορούσα να αφήσω μακριά από το βιβλίο αυτή την εποχή. Η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται, με διαφορετικούς τρόπους αλλά η ουσία της (εδώ η ουσία της πανδημίας), είναι κοινή. Δεν νομίζω ότι προβληματίστηκα, θεωρώ πως τα κεφάλαια παρελθόντος και παρόντος έδεσαν μεταξύ τους. Η μία εποχή αλληλοσυμπλήρωνε την άλλη και κορύφωνε την αγωνία ώστε να μάθουμε τι συμβαίνει παρακάτω με τους ήρωες της άλλης εποχής.
Τι έρευνα κάνατε για να αποδώσετε τα της πανώλης με ακρίβεια;
Για να συνεχίσω την προηγούμενη ερώτηση, χρειάστηκε αρκετή έρευνα για τα δύο βιβλία. Τόσο για το παρελθόν όσο και για το παρόν. Αρκετά στοιχεία σχετικά με τη βιολογία του βακτηρίου που προκαλεί την πανώλη και τον τρόπο που οι πανδημίες γεννιούνται και εξελίσσονται ήταν πράγματα που είχα μαζί τους επαφή από το πανεπιστήμιο. Ως περιβαλλοντολόγος, είχα τις γνώσεις για τους τρόπους που λειτουργούν τα βακτήρια, για τη θέση τους μέσα στο περιβάλλον. Είναι κομμάτι του κόσμου μας και συνυπήρχαν ανέκαθεν με τα ανθρώπινα είδη. Ωστόσο χρειάστηκε να ψάξω αρκετά στο διαδίκτυο και σε βιβλία για τον τρόπο με τον οποίο η παγκόσμια ιατρική κοινότητα θα αντιδρούσε σε μια νέα πανδημία. Πολλά από αυτά που διαβάζει κανείς στο βιβλίο είναι πραγματικά, άλλα ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας, ώστε να μπορεί να εξελιχθεί η υπόθεσή του. Σχετικά με το ιστορικό κομμάτι του βιβλίου, έγραψα βασισμένος σε όσα έχω δει σε ντοκιμαντέρ για τη μεσαιωνική πανώλη και από διάφορα ιστορικά βιβλία που έχω διαβάσει. Στόχος του βιβλίου ήταν να παρουσιάσει ρεαλιστικά την εκδοχή ενός τέτοιου γεγονότος στις δύο εποχές. Υπάρχουν αλήθειες γραμμένες δίπλα από «λογοτεχνικά ψεύδη».
Υπάρχει στον Τέταρτο Καβαλάρη ένα κεφάλαιο στο 1347 μ.Χ. όπου ένα πλοίο δέχεται επίθεση από πειρατές. Ένας από αυτούς εκτοξεύει μία τεράστια πέτρα που ανοίγει ρήγμα και τελικά βυθίζει το πλοίο. Θέλετε να μας πείτε πώς το εμπνευστήκατε αυτό και πώς διασταυρώσατε ότι είναι κάτι εφικτό;
Στρατιωτικές και μη ομάδες που δρούσαν ανεξάρτητα στο μεσογειακό κόσμο εμφανίζονται σε κάθε εποχή. Η εύκολη λεία από τα ανυπεράσπιστα εμπορικά ή τα ελαφρώς εξοπλισμένα πολεμικά πλοία έλκυε κάθε επίδοξο πολεμιστή, ιδίως σε καιρούς ειρήνης που οι υπηρεσίες των εκπαιδευμένων στρατιωτών δεν ήταν προτεραιότητα των κρατών ή σε ταραγμένους καιρούς που η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των εμπόλεμων παρατάξεων άλλαζε συχνά, με την πειρατεία να μοιάζει ως η εύκολη λύση. Αν και η ιδέα που έχουμε οι περισσότεροι στο άκουσμα των πειρατών είναι η εικόνα του Τζόνι Ντεπ, στην πραγματικότητα η πειρατεία στις διάφορες μορφές της ήταν παρούσα σε κάθε εποχή, ακολουθώντας πάντα τις επιταγές των καιρών. Οι «πειρατές» ήταν συνήθως φτωχότεροι άντρες, με ξεπερασμένο πολεμικό εξοπλισμό με στόχο το πλιάτσικο των περαστικών πλοίων. Σίγουρα δεν φορούσαν πλατιά καπέλα με μαϊμούδες ως κατοικίδια, με γάντζους και ξύλινα πόδια.
Η καλύτερη άμυνα στη θάλασσα μάλλον είναι η αποφυγή μιας μάχης, ή όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, η βύθιση του αντίπαλου πλοίου γίνεται μονόδρομος. Τα πλοία της εποχής ήταν ξύλινα, όχι απαραίτητα συντηρημένα, έτσι ένα ρήγμα στο κύτος σχεδόν πάντα σήμαινε το τέλος. Υπάρχουν αναφορές για ναυμαχίες στη θάλασσα και βύθιση πλοίων από πέτρινα βλήματα του εχθρού από την εποχή των Ρωμαίων και πολύ αργότερα. Αυτό συνήθως γινόταν με τη χρήση μικρών καταπελτών όμως κάτι τέτοιο μάλλον είχε αρχίσει σταδιακά να εγκαταλείπεται την περίοδο του 14ου αιώνα με την εισαγωγή στο οπλοστάσιο των αντιμαχόμενων των πυροβόλων και της πυρίτιδας.
Η συγκεκριμένη επιλογή της πέτρας που προκαλεί ρήγμα ήρθε στιγμιαία στο μυαλό μου καθώς σχημάτιζα τις εικόνες της μάχης, τους άντρες να τρέχουν στα καταστρώματα, τις φωνές, το φόβο του θανάτου, τα βέλη που πετούσαν βροχή. Απλά ήρθε σαν ιδέα και την κράτησα. Ίσως να συμβαίνει, ίσως σε μικρότερα πλοία συνέβησαν αντίστοιχα περιστατικά, όπως στα πλοία των Βίκινγκς που είχαν μικρότερο βύθισμα και ήταν ελαφρύτερα χωρίς αμπάρια τα περισσότερα, έτσι κάποιο βλήμα, ένας ευμεγέθης βράχος, μπορούσε να διαπεράσει όλο το κύτος.
Όπως κι αν έχει, η ιδέα είναι μυθιστορηματική με μοναδικό σκοπό να κάνει πιο παραστατική τη μάχη και να προσφέρει την τελική της έκβασή, μιας και μετά από αυτό ουσιαστικά η ηττημένη πλευρά απλά καταρρέει.
Στον Τέταρτο Καβαλάρη αναφέρετε τον λιμό τής Αθήνας στην αρχή τού Πελοποννησιακού Πολέμου, όπως τον περιγράφει ο Θουκυδίδης στην ιστορία του. Θέλετε να μας πείτε περισσότερα για την φύση εκείνης τής επιδημίας και κατά πόσον υπήρξε πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;
Ο Θουκυδίδης περιγράφει με μοναδικό τρόπο τα συμπτώματα εκείνης της πανδημίας. Δεν έχει εξακριβωθεί επιστημονικά αν πρόκειται με κάθε βεβαιότητα για πανδημία βουβωνικής πανώλης όπως ήταν μέχρι πρόσφατα η κύρια εκτίμηση των ειδικών, καθώς υπάρχουν επιστήμονες που κάνουν λόγο μεταξύ άλλων για τύφο ή τον γνωστό και πρόσφατο αιμορραγικό πυρετό Έμπολα. Όποια κι αν ήταν η αιτία της ασθένειας, αυτή κατέκλισε την Αθήνα του Περικλή, άφησε πίσω της μια εκατόμβη θυμάτων και ουσιαστικά υπήρξε ένας σημαντικός παράγοντας που έριξε υπέρ των Σπαρτιατών την ζυγαριά στην αναμέτρησή τους με τους Αθηναίους στον Πελοποννησιακό πόλεμο.
Αν κάποιος διαβάσει τα χωρία που περιγράφουν τη νόσο, τον αριθμό των νεκρών, τα συμπτώματα και την επίδραση στον αστικό πληθυσμό, σίγουρα θα καταλάβει γιατί χρησιμοποίησα μερικά αποσπάσματα στις αρχές των ενοτήτων. Η πανδημία αυτή υπήρξε βασική στα αρχικά στάδια της έρευνας που έκανα για να συλλάβω την έκταση ενός τέτοιου σεναρίου στο σύγχρονο κόσμο και μπορώ να πω πως αυτές οι περιγραφές με οδήγησαν να τις προχωρήσω μερικά βήματα παρακάτω, αλλάζοντάς τες και φέρνοντάς τες στον 21ο αιώνα και τα δεδομένα του.
Αν μία αντίστοιχη πανδημία συνέβαινε σήμερα, είτε η πανώλη είτε άλλη ασθένεια (π.χ. κορονοϊός), τι πιστεύετε θα επακολουθούσε;
Οι τελευταίες μέρες είναι ένα καλό -και κακό συνάμα- παράδειγμα των επακόλουθων μιας πανδημίας. Το κυριότερο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να αναγνωριστεί νωρίς η ασθένεια όπως και το παθογόνο που τη δημιουργεί και να περιοριστούν οι ασθενείς σε καραντίνα για τον περιορισμό της εξάπλωσης. Όλα όμως έχουν να κάνουν με την ενημέρωση. Όσο περισσότεροι γνωρίζουν τον κίνδυνο, τόσο λιγότεροι θα είναι εκείνοι που θα βρεθούν στο δρόμο των μικροοργανισμών. Συχνά βλέπουμε εξάρσεις πολλών ασθενειών. Τελικά το σύστημα υγείας τις περιορίζει ή τις εξαλείφει. Με τα όσα γνωρίζουμε δεν υπάρχει κίνδυνος. Αλλά η φύση έχει την τάση να μας ετοιμάζει πάντα εκπλήξεις και αυτοί που πληρώνουν το τίμημα είναι κατά κανόνα οι ασθενέστεροι…
Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά η πανώλη; Τι την κάνει να επανέρχεται σποραδικά;
Η πανώλη είναι μια οξεία λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το βακτήριο Yersinia pestis, τον βάκιλο του Γερσίν όπως είναι γνωστός. Οι πηγές της ασθένειας χάνονται στο βάθος του χρόνου. Δεν γνωρίζουμε την αρχική προέλευση, όμως σε τάφο ηλικίας 5000 ετών στην Σουηδία, έχουν βρεθεί μεταξύ των ανθρώπινων υπολειμμάτων ίχνη του βακτηρίου. Από εκεί και έπειτα υπάρχουν εκατοντάδες εξάρσεις και ίχνη της ασθένειας ανά τους αιώνες. Όπως με κάθε νόσο, η πανώλη επανέρχεται και χάνεται, ποτέ όμως οριστικά, καθώς βρίσκεται ως ενδημική νόσος σε αρκετά σημεία του κόσμου ακόμα και σήμερα, με σημαντικότερα τη Μαδαγασκάρη και τη νοτιοανατολική Ασία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει κατατάξει μεταξύ των πέντε σοβαρότερων μεταδιδόμενων ασθενειών. Η μετακίνηση των πληθυσμών, οι κακές συνθήκες υγιεινής όπως και η ανύπαρκτη σε περιοχές του κόσμου ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συμβάλουν στις εξάρσεις της ασθένειας που ακόμα και σήμερα αφήνουν πίσω τους έναν μικρό αριθμό θυμάτων.
Έχετε δηλώσει πως μεταξύ των αγαπημένων σας συγγραφέων είναι ο Μάρτιν, ο Μπράουν, και ο Κινγκ, και όντως ο λόγος σας στον Τέταρτο Καβαλάρη φέρνει πολύ και στους δύο. Ανησυχήσατε μήπως οι επιρροές αυτών των δύο μεγαθηρίων καταπνίξουν την δική σας ξεχωριστή συγγραφική ταυτότητα;
Λατρεύω τους προαναφερθέντες συγγραφείς. Με συνοδεύουν από τα πρώτα μου βήματα στο χώρο του βιβλίου, πρώτα ως αναγνώστης, αργότερα ως συγγραφέας. Όχι μόνο ανησύχησα για την επιρροή που οι γραφές τους θα ασκούσαν πάνω μου, προσπάθησα όταν διάβαζα το κείμενο μετά την ολοκλήρωσή του να βρω σημεία που μπορεί κάποιος να έλεγε ότι θυμίζουν τα μεγαθήρια του εξωτερικού όπως αναφέρατε. Κάποια σημεία τα διόρθωσα, κάποια ίσως να έχουν ξεφύγει. Αναμενόμενο. Δεν υπάρχει παρθενογένεση στη λογοτεχνία, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται είναι η αλήθεια, οι επιρροές παίζουν σημαντικότατο ρόλο, ιδίως στο πρώτο βιβλίο κάποιου δημιουργού. Σταδιακά αυτό χάνεται νομίζω, ο κάθε συγγραφέας βρίσκει με τον καιρό το δικό του μοναδικό στυλ γραφής, οπότε τώρα, μετά από δύο περίπου χρόνια που κυκλοφόρησε το πρώτο μέρος της διλογίας, θα έλεγα πως δεν με προβληματίζει πλέον. Ήδη το επόμενο βιβλίο μου που ετοιμάζεται, είναι πολύ πιο ώριμο και έχει βρει τη δική του θέση, με ξένες λογοτεχνικές επιρροές προφανώς, αλλά διαφορετικό από κάθε άποψη. Αλλά ακόμα και τα τελευταία ίχνη ανησυχίας διαλύθηκαν όταν ένας καθηγητής μου από το πανεπιστήμιο που διάβασε τη διλογία μου έστειλε το εξής: «Ο Τέταρτος Καβαλάρης είναι ένα έργο που του αξίζει να ταράξει τα νερά της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας και όχι μόνο, ένα βιβλίο που δεν πρέπει να περιοριστεί εντός συνόρων».
Με αυτό ως δεδομένο συνεχίζω να γράφω χωρίς να σκέφτομαι τίποτα άλλο.
Ποια βιβλία τού Κινγκ είναι τα αγαπημένα σας;
Το Κοράκι, ο Θόλος και η Ομίχλη. Μοναδικά και τα τρία. Τα έχω διαβάσει αρκετές φορές το καθένα.
Από Έλληνες συγγραφείς, ποιους ξεχωρίζετε;
Γενικά διαβάζω ξένη λογοτεχνία. Μου αρέσει μέσα από τα βιβλία να ταξιδεύω σε μέρη που δεν έχω επισκεφθεί, οπότε σχεδόν πάντα προσανατολίζομαι προς τους ξένους δημιουργούς. Εκτός αυτού κυκλοφορούν τόσα πολλά βιβλία με ανύπαρκτη επιμέλεια, χωρίς ίχνος «λογοτεχνικότητας» που σκέφτεσαι ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να πλήρωσε πολλά για να πείσει τον εκδοτικό να το κυκλοφορήσει, ή ότι ο εκδοτικός απλά αδιαφορεί για τη νοημοσύνη του αναγνώστη. Γνωστή υπόθεση, την ξέρουμε όλοι οι αναγνώστες. Έχω απογοητευτεί από αρκετά βιβλίων Ελλήνων συγγραφέων, (και από ξένων φυσικά, μην φτάσουμε στο άλλο άκρο) τις περισσότερες φορές από αυτά που προωθούνταν ως καλογραμμένα και αξιόλογα. Άνθρακας ο θησαυρός. Μπορώ όμως να πω πως έχω διαβάσει πρόσφατα αρκετά βιβλία νέων Ελλήνων συγγραφέων που στέκονται επάξια πλάι σε μεγαθήρια του εξωτερικού. Δεν θέλω να αναφέρω κάποιους συγκεκριμένα -γιατί ουσιαστικά θα είναι σαν να αφήνω με την απουσία τους, τους υπόλοιπους απ’ έξω- οπότε θα ακολουθήσω την ασφαλή οδό και θα πάω λίγο πίσω στο χρόνο. Από τους Έλληνες κλασικούς λοιπόν, μου αρέσει η Πηνελόπη Δέλτα. Κάποια βιβλία του Παπαδιαμάντη και του Καζαντζάκη, αλλά μέχρι εκεί. Είναι αρκετά «βαριά» και μακριά από τις δικές μου προτιμήσεις.
Πόσο εύκολο ήταν ένας πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας να εκδώσει μία διλογία;
Πρωτοεμφανιζόμενος, διλογία, έκδοση. Πονεμένο τρίπτυχο. Δεν είναι πολλοί οι εκδοτικοί που ενδιαφέρονται για την έκδοση μιας σειράς βιβλίων. Πόσο μάλλον από πρωτοεμφανιζόμενο και ακόμα περισσότερο για βιβλία φαντασίας. Οι περισσότεροι εκδοτικοί επιλέγουν την «πεπατημένη» οδό. Ξένοι συγγραφείς ή Έλληνες που έχουν ήδη κυκλοφορήσει κι άλλα βιβλία και έχουν πάει καλά από πωλήσεις. Δεν τους αδικώ, επιχειρήσεις είναι που προφανώς αποσκοπούν στο κέρδος (στο εύκολο τις περισσότερες φορές). Λίγοι είναι οι εκδότες που θα δώσουν σε πρωτοεμφανιζόμενους την ευκαιρία να αναδείξουν τις ικανότητές τους, αυτά που μπορούν να δώσουν στο σύγχρονο βιβλίο. Οι Εκδόσεις Πηγή, ο εκδοτικός που κυκλοφόρησε τον Τέταρτο Καβαλάρη και θα κυκλοφορήσει και το επόμενο βιβλίο μου, ήταν ο πρώτος που επικοινώνησε μαζί μου και φυσικά με την αγωνία και ανυπομονησία που είχα εκείνες τις μέρες, δεν το σκέφτηκα ούτε δεύτερη στιγμή. Τώρα που έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε δεν το μετανιώνω στο ελάχιστο.
Συνολικά λοιπόν, κοιτώντας από απόσταση τη δική μου περίπτωση, η έκδοση μιας διλογίας φαντασίας και γενικότερα οποιασδήποτε σειράς, δεν είναι απίθανη περίπτωση, φτάνει να πετύχεις τον κατάλληλο συνεργάτη. Ίσως και την κατάλληλη στιγμή. Ίσως ένας ακόμα παράγοντας είναι και η τύχη. Ένα πράγμα που έχω καταλάβει στο χώρο των ελληνικών εκδόσεων, είναι πως όλα μπορούν να συμβούν. Φτάνει να το θέλεις πολύ και να το κυνηγάς ακόμα περισσότερο. Τίποτα δεν χαρίζεται, κάτι που συμβαίνει σε οποιονδήποτε πειραματίζεται με κάτι καινούριο.
Ανακοινώσατε πρόσφατα το νέο σας μυθιστόρημα, ένα περιβαλλοντικό θρίλερ όπως το περιγράφετε. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για την πλοκή, τον τίτλο, την ημερομηνία κυκλοφορίας;
Για τον τίτλο θα πρέπει δυστυχώς να περιμένετε λίγους μήνες ακόμα. Η κυκλοφορία θα γίνει το φθινόπωρο, με επιφύλαξη αναφέρω το Σεπτέμβριο πιο συγκεκριμένα, αλλά αυτή είναι μια εκτίμηση. Η πλοκή του βιβλίου θα συνδυάζει δράση, ένα ανθρωποκυνηγητό στην Ευρώπη. Εκτός όμως από τα εμπόδια που θα θέτουν οι διώκτες στους καταδιωκόμενους, ένας πολύ σημαντικότερος παράγοντας θα είναι το ίδιο το κλίμα, το παγκόσμιο κλίμα με όσα μπορεί αυτό να σχετίζεται. Το βιβλίο παρουσιάζει με ρεαλιστικό και ως επί το πλείστον τον πραγματικό επιστημονικά τρόπο με τον οποίο ο πλανήτης μπορεί να αρχίσει να αλλάζει. Μια φυσική καταστροφή, ένα ηφαίστειο στην δική μας περίπτωση που τινάζεται στον αέρα, μπορούν να αλλάξουν ριζικά τους κανόνες τις επιβίωσης. Έχει συμβεί και στο παρελθόν αυτό. Το βιβλίο είναι δομημένο όπως περίπου και ο Τέταρτος Καβαλάρης, δύο εποχές που απέχουν μερικούς αιώνες, παρόν και παρελθόν, ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα, μια κλιματική ανατροπή. Οι ήρωες θα πρέπει να επιβιώσουν. Δράση, επιστήμη, ιστορία, κλιματική αλλαγή, σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα όπως οι πρόσφυγες, θέματα πιο επίκαιρα από ποτέ. Αυτά αποτελούν το βιβλίο. Εγώ το έχω ήδη λατρέψει. Νομίζω πως θα το λατρέψουν και οι αναγνώστες. Απ’ όσο ξέρω δεν υπάρχει άλλο βιβλίο στο χώρο του climate fiction που να έχει γραφτεί από Έλληνα και αυτό είναι κάτι διόλου ασήμαντο. Πέραν τούτου, είναι ένα βιβλίο που θα προβληματίσει.
Πανδημίες και περιβαλλοντικές καταστροφές. Πώς σας εμπνέουν;
Κάποιος μπορεί να βρει την έμπνευση σε ένα πρόσωπο, άλλος σε ένα τοπίο, άλλος σε κάτι που διάβασε, είδε, άκουσε. Ο φυσικός κόσμος έχει αμέτρητα στοιχεία που γεννούν την έμπνευση. Οι πανδημίες και οι περιβαλλοντικές καταστροφές υπήρξαν πάντα σημεία αναφοράς. Τρέφω μια αγάπη για τις αληθινές ιστορίες και περιστατικά του παρελθόντος, τα περισσότερα λυπηρά και σκοτεινά αλλά οι συγκινήσεις είναι που δίνουν χρώμα στη ζωή. Πολλά από αυτά επαναλαμβάνονται ανά τους αιώνες, όμως και πάλι, οι άνθρωποι τείνουν να ξεχνούν. Οπότε μάλλον έρχομαι εγώ όπως και πολλοί άλλοι για να τους θυμίσω πως ο άνθρωπος, είναι απλά ένα μικρό κομμάτι της φυσικής ιστορίας του κόσμου, ένα μικρό ελατήριο κάποιας γιγάντιας μηχανής που μπορεί να λειτουργήσει μονάχη της ανεξάρτητα από την παρουσία μας. Γροθιά στον ανθρωποκεντρισμό, αλλά δεν παύει να είναι η πικρή αλήθεια. Θα έλεγα λοιπόν πως δεν είναι μόνο έμπνευση αλλά και προβληματισμός. Προβληματισμός για τα σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα, τους δαίμονες των ανθρώπινων κοινωνιών. Πρώτα προβληματίζομαι εγώ, μετά θέλω να υποβάλλω και τον αναγνώστη στην ίδια διαδικασία.
Να περιμένουμε και κάποιο καθαρόαιμο ιστορικό μυθιστόρημά σας; Η ιστορία είναι διανθισμένη, άλλωστε, με πανδημίες και περιβαλλοντικές καταστροφές…
Το ιστορικό μυθιστόρημα πλάθεται πάνω στην αλήθεια. Δεν μπορώ να αρνηθώ πως διαβάζοντας για ιστορικά γεγονότα είναι άκρως ανατριχιαστικό, ψυχαγωγικό και καθηλωτικό, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορούσα να νιώσω ελεύθερος σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Η μελέτη της ιστορίας και η ακολουθία περιστατικών που συνέβησαν είναι μάλλον δεσμευτική. Ο κόσμος της φαντασίας διαθέτει πιο χαλαρές θηλιές. Μπορώ να δημιουργήσω ευκολότερα, να ξεφύγω, να πλάσω διαφορετικά μια σκηνή, μια εικόνα, ένα γεγονός. Δεν θα έλεγα όχι σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά χρειάζεται περισσότερη εμπειρία μάλλον. Στην παρούσα φάση έχει δρομολογηθεί το καινούριο βιβλίο, ενώ κάνω τα πρώτα βήματα για ένα ακόμα, αλλά βαδίζει κι εκείνο στα λημέρια της φαντασίας. Αλλά στο μέλλον όλα είναι πιθανά.
Πείτε μας τα τρία σημαντικότερα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ.
Ένα βιβλίο σταθμός για τον άνθρωπο και την επιστήμη της βιολογίας είναι Η Καταγωγή των Ειδών του Κάρολου Δαρβίνου. Το έχω διαβάσει, το έχω ξαναδιαβάσει και κάθε φορά ανακαλύπτω ακόμα ένα ψήγμα επιστημονικού μεγαλείου. 150 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, δεν παύει να είναι πιο επίκαιρο και ζωντανό από ποτέ, ο βασικότερος πυλώνας της εξελικτικής βιολογίας.
Ένα ακόμα βιβλίο που λάτρεψα από τις πρώτες του σελίδες, ήταν το Εγωιστικό Γονίδιο του Ρίτσαρντς Ντόκινς, ένα ανάγνωσμα που κάθε άνθρωπος πρέπει να διαβάσει. Σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα εντελώς διαφορετικά, εντελώς απελευθερωτικά, χωρίς δογματισμό.
Και επειδή με τις δύο πιο πάνω επιλογές βιβλίων ξέφυγα εντελώς από τη μυθοπλασία, θα αναφέρω εδώ το πρώτο βιβλίο που διάβασα πριν χρόνια στο γυμνάσιο, Ο χλωμός καβαλάρης, του Μπέρναρντ Κόρνγουελ, το δεύτερο βιβλίο της σειράς Σαξονικά Χρονικά, της καλύτερης σειράς ιστορικών μυθιστορημάτων για μένα. Ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα –το είχα αγοράσει διαβάζοντας μόνο την περίληψη, ξέροντας πως θα μου αρέσει οπότε θα παραγγείλω ηλεκτρονικά το προηγούμενο- και από τότε το έχω διαβάσει δεκάδες φορές ακόμα, μαζί με τα υπόλοιπα της σειράς. Ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί!
Δεν ξέρω αν αυτά τα τρία βιβλία είναι τα σημαντικότερα που έχουν γραφτεί, αλλά στη δική μου βιβλιοθήκη βρίσκονται σε περίοπτη θέση.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Παλαβούζη και του ευχόμαστε καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στα νέα του βιβλία!
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες συνεντεύξεις και άρθρα για βιβλία…