Χειμώνας. Η εποχή που κάθε θερίζει η γρίπη, αλλά και άλλες επικίνδυνες ασθένεις όπως ο κορωνοϊός φέτος. Η εποχή που βλέπεις καχύποπτα όσους βήχουν και φτερνίζονται γύρω σου, ειδικά αν χρησιμοποιείς τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η εποχή που σε παλιότερα χρόνια η ανθρωπότητα κρατούσε την ανάσα της εν αναμονή τής επόμενης πανδημίας, που θα σάρωνε εκατομμύρια ανθρώπους στο διάβα της. Υπάρχει λοιπόν καλύτερη εποχή για να διαβάσει κανείς την διλογία βιολογικού τρόμου Ο Τέταρτος Καβαλάρης (#1: Η Επώαση και #2: Ο Όλεθρος) τού Μανώλη Παλαβούζη; Διαβάστε εδώ την συνέντευξη που μου έδωσε ο συγγραφέας.
Έτος 2017 μ.Χ. Ο χειριστής ενός μετροπόντικα στο υπό κατασκευή μετρό Θεσσαλονίκης ανακαλύπτει έναν υπόγειο νεκρικό θάλαμο. Μπαίνει στον πειρασμό να ανοίξει το φέρετρο και να κλέψει τα τιμαλφή τού μεσαιωνικού τάφου. Σε λίγες ώρες είναι νεκρός. Η διάγνωση; Πανώλη. Βλέπετε, η πανώλη τού 14ου αιώνα, γνωστή στην Δυτική Ευρώπη ως ο Μαύρος Θάνατος, είχε αφανίσει χιλιάδες Θεσσαλονικείς εκείνης τής περιόδου, αλλά δεν είχε πει την τελευταία της λέξη. Κοιμόταν για χρόνια σε εκείνο τον τάφο και βρήκε ευκαιρία να επανέλθει στον κόσμο μέσω τού αφελούς εκείνου χειριστή. Ένας γιατρός τού ΚΕΕΛΠΝΟ, μαζί με μία ειδική τού Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και με την βοήθεια κάποιων άλλων χαρακτήρων αναλαμβάνουν την διαχείριση τής υπόθεσης. Σύντομα όμως, τα πράγματα βγαίνουν εκτός ελέγχου, με τους πολιτικούς και τους διεθνείς οργανισμούς να αποδεικνύονται ανίκανοι να αναχαιτίσουν την φονική απειλή. Ο παγκόσμιος πληθυσμός μειώνεται ραγδαία, ταραχές και βίαιες συγκρούσεις ξεσπούν, χώρες ολόκληρες καταρρέουν…
Και όλα αυτά, ενώ η αφήγηση διακόπτεται από κεφάλαια τοποθετημένα στο Βυζάντιο τού 1347 μ. Χ., την χρονιά που ο Μαύρος Θάνατος ήρθε στην Ευρώπη. Από κάποια καλύβα στις Ρωσικές στέπες, ο ιός μεταφέρεται στα Γενοβέζικα οχυρά τής Ουκρανικής ακτής στην Μαύρη Θάλασσα, και ύστερα στο ίδιο το Βυζάντιο. Ο Πάμφιλος, ένας Βυζαντινός μισθοφόρος, βλέπει γύρω του τον ιό να επεκτείνεται και να κατατρώει τους ανθρώπους, ενώ οι υγιείς σφαγιάζουν τους αρρώστους για να ξορκίσουν το κακό. Η Γενοβέζικη αποικία τής Κάφα στον Βόρειο Εύξεινο Πόντο πέφτει όταν οι Μογγόλοι εκτοξεύουν πτώματα νεκρών θυμάτων τής πανώλης και οι ελάχιστοι επιζώντες ταξιδεύουν μέσω θαλάσσης στην Κωνσταντινούπολη και ύστερα στην Θεσσαλονίκη, κουβαλώντας μαζί τους τον ιό. Μέσα στις άθλιες υγειονομικές συνθήκες τού 14ου αιώνα, η πανώλη θερίζει κόσμο και δίνει το πάτημα σε κάθε λογής κατακάθι – από πειρατές έως φανατικούς θρησκειών – να σπείρουν το δικό τους κακό στον κόσμο.
Η εναλλαγή από το 1347 στο 2017 και από τον ένα χαρακτήρα στον άλλο είναι εξαιρετική, δίνοντας ζωντάνια χωρίς να μπερδέψει την αφήγηση. Ωραία είναι και η επιλογή χαρακτήρων που εμφανίζονται μόνο για λίγα κεφάλαια και φωτίζουν σημαντικά γεγονότα τής πλοκής, καθώς ναι μεν η ιστορία διαδραματίζεται κυρίως στην Θεσσαλονίκη αλλά μας μεταφέρει συχνά-πυκνά και στην Γαλλία, την Βραζιλία, κ.ά., για να δούμε τις παγκόσμιες επιπτώσεις τής πανώλης. Το βιβλίο διαβάζεται άνετα χωρίς γνώσεις βιολογίας ή ιατρικής, με ό,τι χρειάζεται να παρέχεται με φειδώ στα κατάλληλα σημεία. Ο λόγος τού Παλαβούζη θυμίζει αρκετά George R. R. Martin, με τις συνεχείς εναλλαγές αφηγητών ανά κεφάλαιο, και το Κοράκι τού Στίβεν Κινγκ (στο οποίο υπάρχει πανδημία γρίπης). Υπάρχουν μάλιστα και μερικά σημεία που θυμίζουν αρκετά το Κοράκι, όπως ένα αμάξι που τρακάρει σε ένα βενζινάδικο γιατί ο οδηγός έχει πεθάνει από την πανώλη. Στο δεύτερο βιβλίο υπάρχουν δύο καταπληκτικά ιντερλούδια, με το πρώτο να θυμίζει το εισαγωγικό βίντεο τής σειράς House, ενώ στο δεύτερο εμφανίζεται η ίδια η πανώλη και εξηγεί τα κίνητρά της. Άλλα ωραία χαρακτηριστικά στο δεύτερο βιβλίο είναι η αντίστροφη μέτρηση τού παγκόσμιου πληθυσμού στην αρχή κάθε κεφαλαίου, καθώς και οι πολιτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα τόσο στο 1347 όσο και στο 2017.
Εν κατακλείδι, η διλογία τού Τέταρτου Καβαλάρη είναι από τα καλύτερα βιβλία τής σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Ελπίζω να την διαβάσετε και να την απολαύσετε όσο και εγώ (η απόλαυση και ο τρόμος μεγιστοποιούνται αν την διαβάσετε σε μέσα μαζικής μεταφοράς…) Δείτε και την καταπληκτική ταινία Black Death (2009) με τον Sean Bean, η οποία διαδραματίζεται στην Αγγλία τού Μαύρου Θανάτου. Ευχαριστώ θερμά τις Εκδόσεις Πηγή για την προμήθεια τού βιβλίου. Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερα τέτοια άρθρα αλλά και για κληρώσεις βιβλίων στην ομάδα Φίλοι Ιστορικού Μυθιστορήματος και στην σελίδα Κοιλάδα της Γνώσης στο Facebook.