Αν υπάρχουν μερικά ιστορικά βιβλία που σου ανεβάζουν την αδρεναλίνη περισσότερο κι από μυθιστόρημα, τότε σίγουρα οι Αυτοκρατορίες των Θαλασσών: Η τελική μάχη για την Μεσόγειο 1521-1580 (15,61€, 432 σελ.) τού Roger Crowley είναι ένα από αυτά. Ο Crowley διάλεξε να γράψει για ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ιστορικά θέματα: τις αδυσώπητες συγκρούσεις στην καθ’ ημάς θάλασσας μεταξύ τής προελαύνουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των χριστιανικών κρατών τής δυτικής Μεσογείου. Οι συγκρούσεις αυτές, μαζί με τις θρησκευτικές, οικονομικές, και εξερευνητικές εξελίξεις καθόρισαν εν πολλοίς το σημερινό γεωπολοτικό τοπίο και αποτελούν από μόνες τους μία συλλογή συναρπαστικών ιστοριών.
Τα εξήντα χρόνια (1521-1580) που καλύπτει ο Crowley καλύπτουν πλήθος γεγονότων με αποκορύφωμα τα εξής τρία. Το πρώτο αφορά την Πολιορκία τής Ρόδου το 1521 από τους Οθωμανούς. Το νησί ανήκε στο καθολικό Τάγμα των Ιπποτών τού Αγίου Ιωάννου, ευρύτερα γνωστό ως Ιωαννίτες Ιππότες, και αποτελούσε ένα από τα τελευταία χριστιανικά προπύργια στην ανατολική Μεσόγειο. Μετά την κατάκτηση τής Κωνσταντινουπόλεως το 1453, οι Οθωμανοί είχαν αποδοθεί στην σχολαστική υποδούλωση όλων των νησιών τού Αιγαίου. Μέχρι το 1521, μόνο η Ρόδος, μαζί με μερικά ακόμα γειτονικά νησιά και το μικρασιατικό οχυρό τού Αγίου Πέτρου τού Ελευθερωτή ήταν ό,τι απέμεινε. Μετά την κατάκτηση τής Αιγύπτου το 1517, ο νέος Οθωμανός σουλτάνος Σουλεϊμάν είχε βάλει δύο μεγαλεπήβολους στόχους: να κατακτήσει το Βελιγράδι και την Ρόδο. Αφού κατάφερε τον πρώτο, στράφηκε στον δεύτερο. Ήταν καιρός να εκδιώξει τους Ιωαννίτες, που επιδίδονταν σε συστηματική πειρατεία εναντίον Οθωμανών υπηκόων, από το φέουδό τους. Οι Ιωαννίτες όμως, που είχαν το σπίτι τους στην Ρόδο από το 1307, ήταν υπολογίσιμη δύναμη. Χρήματα συνέρρεαν στον λογαριασμό τους από τις πολυσχιδείς οικονομικές δραστηριότητες σε όλη την Ευρώπη, ενώ είχαν και την υποστήριξη τού Πάπα. Ο Μέγας Μάγιστρος των Ιωαννιτών, λ’Ιλ Αντάμ, δεν είχε καμία διάθεση να διευκολύνει τον Σουλεϊμάν. Μέχρι το 1522 τα οχυρωματικά έργα είχαν ανακαινιστεί με την τελευταία λέξη τής στρατιωτικής μηχανικής, μισθοφόροι είχαν προσληφθεί, και μέλη τού Τάγματος είχαν ανακληθεί από τα πόστα τους στην Ευρώπη. Μέχρι και ο ικανότατος μηχανικός Γκαμπριέλ Ταντίνι είχε έρθει από την Κρήτη για να πρωτοστατήσει στις προετοιμασίες. Όταν αποβιβάστηκαν τα Οθωμανικά στρατεύματα, ξεκίνησε ένας λυσαλλέος αγώνας, που συνοδεύτηκε και από κατασκοπευτική ίντριγκα καθώς υπήρχαν πλήθος χριστιανών δούλων στον Οθωμανικό στρατό και μουσουλμάνων δούλων μέσα στο κάστρο. Συγκρατείστε το όνομα ενός Ιωαννίτη ιππότη που πικράθηκε από το τέλος τής πολιορκίας: Ζαν Παρισό ντε Λα Βαλέτ.
Η δεύτερη κορυφαία στιγμή είναι η Πολιορκία τής Μάλτας το 1565. Όπως και στην Πολιορκία της Ρόδου, έχουμε τους Οθωμανούς να επιτίθονται σε ένα κάστρο των Ιωαννιτών. Μετά την έξωσή τους από την Ρόδο, και την απροθυμία των Βενετών να τους παραχωρήσουν ένα νέο σπίτι, δόθηκε τελικά στους Ιωαννίτες το ξερό νησί τής Μάλτας από τον Αψβούργο Βασιλιά τής Ισπανίας Κάρολο. Λιγότερο καλά οχυρωμένο, αλλά και πιο μακριά από τα Οθωμανικά εδάφη, η Μάλτα ήταν μία μεγάλη πρόκληση τόσο για τους Ιωαννίτες όσο και για τους Οθωμανούς. Το πιο αδύναμο οχυρό τού Αγίου Έλμου έπεσε μετά από σκληρό αγώνα, παίρνοντας μαζί του περίπου 5.000 άντρες από αμφότερα τα στρατόπεδα. Τα όσα έγιναν εκεί αλλά και στην πολιορκία των άλλων δύο οχυρών-κλειδιών τού νησιού είναι τουλάχιστον συναρπαστικά, με ανταρσίες, υγρό πυρ, υποβρύχιες μάχες, παραθαλάσσιες σπηλιές-καταφύγια, και κρυπτογραφημένα μηνύματα σε κέρατα αγελάδας σφραγισμένα με κερί. Επιτέλους, μετά από σαράντα τρία χρόνια, ο Λε Βαλέτ, τώρα Μέγας Μάγιστρος τού Τάγματος, πήρε την εκδίκησή του. Θρυλείται μάλιστα πως είχε ορκιστεί ότι η Μάλτα δεν θα πέσει ποτέ όσο ήταν ζωντανός…
Πάμε και στην τρίτη και τελευταία από τις μεγάλες στιγμές τού βιβλίου. Οι Οθωμανοί έχουν κατακτήσει και την βενετοκρατούμενη Κύπρο το 1571 και αυτό επιτέλους βοηθάει τον Πάπας Πίο Ε’ να συσπειρώνει τους Βενετούς και τους Ισπανούς σε κοινή δράση, την λεγόμενη Ιερή Συμμαχία. Μετά από απίστευτες διαπραγματεύσεις, καθυστερήσεις, κωλυσιεργίες, αμοιβαία δυσπιστία, και χίλια δυο υπαρκτά και μη προβλήματα, ο χριστιανικός στόλος αντιμετωπίζει τον οθωμανικό έξω από την Ναύπακτο. Η ναυμαχία κόστισε την ζωή σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους…
Εκτός από τα παραπάνω, το βιβλίο περιέχει και πληθώρα άλλων συναρπαστικών περιστατικών. Τα απομονωμένα ισπανικά οχυρά στις βορειοαφρικανικές ακτές, οι επιδρομές των Οθωμανών κουρσάρων, οι αδερφοί Μπαραμπαρόσσα, οι σκλάβοι που επάνδρωναν τις γαλέρες και πέθαιναν σαν τις μύγες, τα ορυχεία των Ίνκας που χρηματοδοτούσαν τις ισπανικές πολεμικές προσπάθειες, οι ισπανικές επιθέσεις στην Τύνιδα και στο Αλγέρι… Σίγουρα ο Crowley δεν στερήθηκε αξιόλογου υλικού, και με την καταπληκτική του πένα το αξιοποίησε στο έπακρο, έτσι που να μπορείς σχεδόν να μυριστείς το ίδιο το μπαρούτι…
Για τις Πολιορκίες τής Ρόδου και της Μάλτας υπάρχουν πληθώρα ιστορικών μυθιστορημάτων, μερικά εκ των οποίων παραθέτω παρακάτω. Από αυτόπτες μάρτυρες, μπορείτε να διαβάσετε την καταγραφή τού Francisco Balbi Di Correggio, The Siege of Malta, 1565.
Ελπίζω να διαβάσετε και να απολαύσετε τις Αυτοκρατορίες των Θαλασσών. Ευχαριστώ θερμά τις Εκδόσεις Ψυχογιός για την προμήθεια τού βιβλίου!
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες συνεντεύξεις και άρθρα για βιβλία…
Σημειώνεται ότι στην πολιορκία της Μάλτας ένας ανώτερος αξιωματικός του τουρκικού στρατού αυτομόλησε στους Ιωαννίτες ιππότες και τους παρέδωσε το τούρκικο σχέδιο μάχης , δηλώνοντας πως θέλει να πολεμήσει στο πλευρό των Χριστιανών. Το όνομα του ήταν Λάσκαρις και ένας απόγονός του, ο Ιωάννης Παύλος Λάσκαρις , έγινε Μάγιστρος των Ιπποτών της Μάλτας.