Φίλες και φίλοι, καλώς ορίσατε στην όγδοη συνέντευξη στην Κοιλάδα της Γνώσης! Σήμερα έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε τον Νίκο Βιτωλιώτη, του οποίου το βιβλίο για το Βυζάντιο τής Τέταρτης Σταυροφορίας Τιμωρός: Οργή Θεού κυκλοφόρησε πρόσφατα (διαβάστε εδώ το σχετικό άρθρο μου). Πάμε…
Πείτε μας δύο λόγια για εσάς. Τι έχετε σπουδάσει, πού έχετε εργαστεί, τι κάνετε στον ελεύθερό σας χρόνο, ποια βιβλία έχετε γράψει, τι σας αρέσει να διαβάζετε, τι διαβάζετε τώρα…
Λοιπόν, είμαι πτυχιούχος του Οικονομικού Τμήματος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (της ΑΣΟΕΕ όπως λεγόταν στα δικά μου τα χρόνια), έχω Master of Science στην Τραπεζική και Χρηματοοικονομική και έχω και πτυχίο Σπουδών στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σε λίγους μήνες, αν όλα πάνε καλά, θα παρακολουθήσω και ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του ΕΑΠ, Δημιουργική Γραφή ονομάζεται, οπότε για δύο ακόμα χρόνια έχω δρόμο μπροστά.
Έχω εργαστεί σχεδόν είκοσι χρόνια στον ιδιωτικό τομέα (κυρίως σε τράπεζες) ενώ τα τελευταία τέσσερα εργάζομαι στο Υπουργείο Οικονομικών.
Εκτός από την Οργή Θεού που έχει εκδοθεί τον Φεβρουάριο του 2020 από τις εκδόσεις Anubis, το 2017 έχουν εκδοθεί και τα Σαραντακάτι Καλοκαίρια από τις εκδόσεις Λυκόφως (ένα νοσταλγικό σύγχρονο μυθιστόρημα) ενώ από τις αρχές του 2018 έχει ολοκληρωθεί και η Ψευδαίσθηση, ένα επίσης σύγχρονο μυθιστόρημα, που παραμένει υπό έκδοση.
Ο ελεύθερος χρόνος λίγος, με τη δουλειά, τη συγγραφή, τα παιδιά, τις σπουδές… Όποτε αυτός βρεθεί, διαβάζω κυρίως λογοτεχνία και παρακολουθώ κινηματογράφο, ελληνικό και ευρωπαϊκό κατά προσέγγιση, αλλά δεν λέω όχι και σε κάποιες χολυγουντιανές παραγωγές. Φυσικά, τα ταξίδια είναι κάτι που το κυνηγάω όσο μπορώ.
Αυτή την περίοδο, εκτός όσων μου χρειάζονται για το νέο βιβλίο που γράφω, διαβάζω και το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο του Λ. Ντάρελ (τεράστιο έργο, σε όγκο και αξία) και παράλληλα έχω αρχίσει και τον Βιασμό της Κοκκινοσκουφίτσας της Γ. Χουλιάρα, μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα πάνω στην αλήθεια πίσω από τα παραμύθια.
Τι σας έκανε να γράψετε για το Βυζάντιο της Τέταρτης Σταυροφορίας στο νέο σας βιβλίο Τιμωρός: Οργή Θεού;
Κατ’ αρχάς, το ιστορικό μυθιστόρημα είναι από τα αγαπημένα μου είδη. Επιπλέον, θεωρώ πως η μεσαιωνική ελληνική ιστορία, αυτό που γνωρίζουμε ως Βυζαντινή Ιστορία, έχει πολύ πιο ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές πλευρές από όσες μάθαμε στο σχολείο και αξίζει αυτές να αναδειχθούν. Πριν κάποια χρόνια, σε μια εργασία που έκανα για το ΕΑΠ χρειάστηκε να κοιτάξω λίγο πιο επισταμένα τα γεγονότα πίσω από την Άλωση του 1204 και πραγματικά είδα μπροστά μου έτοιμο το πλαίσιο για ένα αξιόλογο αφήγημα, σχετικά με μια μάλλον παραμελημένη περίοδο της Ιστορίας μας. Συγγενείς που αλληλοσκοτώνονταν, γάμοι συμφέροντος, ηρωικές μάχες, προδοσίες…
Το στοιχείο του φανταστικού υπάρχει στην Οργή Θεού, αλλά σε περιορισμένο ρόλο. Θα το δούμε να πρωταγωνιστεί σε κάποιο επόμενο βιβλίο;
Δεν θα τον έλεγα περιορισμένο τον ρόλο του φανταστικού, ίσως όχι σε μόνιμα πρώτο πλάνο αφού μοιραία το ιστορικό πλαίσιο είναι δεδομένο, αλλά πάντα αυτό είναι παρόν και ενεργό. Προφητείες, όρκοι, μυστικές αδελφότητες, ένα μαγικό σπαθί που γίνεται η αιτία να λοξοδρομήσει η σταυροφορία, το τέλος που είχαν οι επικεφαλής της… Η Οργή Θεού δεν είναι καθαρό ιστορικό μυθιστόρημα αλλά ούτε fantasy, είναι υβριδικό είδος, ίσως και εναλλακτική ιστορία θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει κάποιος. Σκοπός είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού διαφόρων ειδών, χωρίς να ξεφεύγει από τα καταγεγραμμένα ιστορικά γεγονότα. Αν είναι να γνωρίσει το ελληνικό κοινό τη βυζαντινή ιστορία, ας γίνει και με τη βοήθεια ενός μαγικού σπαθιού. Και στο κάτω κάτω, όλοι γνωρίζουν για το Excalibur, ας μάθουν και για ένα ελληνικό σπαθί, σωστά; Αλλά επειδή υπάρχει περιθώριο για μεγάλη μυθοπλασία σχετικά με τους Μιχαηλίτες και τον Τιμωρό, ήδη στο prequel της Οργής Θεού που γράφεται τώρα, οι αναγνώστες θα μάθουν αρκετά στοιχεία που υπονοούνται στο πρώτο βιβλίο, όμως δεν είναι τόσο προβεβλημένα. Επίσης, θα μάθουν πώς και γιατί ο Τιμωρός, ενώ ήταν μέρος της καθημερινότητας του Βυζαντίου του 10ου και του 11ου αιώνα, λησμονήθηκε και πέρασε στη σφαίρα του θρύλου…
Η αφήγηση στη Οργή Θεού γίνεται εν πολλοίς από τον Αλέξιο Δ’, μία στιγματισμένη ιστορική προσωπικότητα, και την αδερφή του Ειρήνη. Ήταν αυτό μία προσπάθειά σας να εξηγήσετε πώς άνθρωποι καλών – θεωρητικά – προθέσεων επιφέρουν την καταστροφή;
Μοιραία, η αφορμή για τη λοξοδρόμηση της σταυροφορίας προήλθε από την πρόταση του Αλέξιου Δ΄ και φυσικά υπάρχει όλο το παρασκήνιο και οι προσδοκίες που αυτή η πρόταση προκάλεσε. Όχι, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι είχαν αυτός και η αδελφή του καλές προθέσεις, για λογαριασμό τους δούλευαν, όμως δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική αφήγηση γύρω από την Άλωση του 1204 χωρίς την ενεργή αναφορά και συμμετοχή αυτών των δύο χαρακτήρων. Γι’ αυτό είπα πιο πριν πως η περίοδος είναι σχετικά παραμελημένη, πολλά από τα καταγεγραμμένα στοιχεία παραμένουν άγνωστα στο ευρύ κοινό.
Αναφέρετε ότι ο Τιμωρός: Οργή Θεού δεν είναι παρά μόνο το πρώτο από τα έξι ιστορικά μυθιστορήματα στο Βυζάντιο που σκοπεύετε να εκδώσετε. Θέλετε να μας πείτε ποιες χρονικές περιόδους θα καλύπτουν τα εναπομείναντα και με ποια σειρά θα κυκλοφορήσουν;
Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση! Όπως είπα, αν είναι να γίνει ευρύτερα γνωστή η ελληνική μεσαιωνική ιστορία, έστω και με τη βοήθεια ενός μαγικού σπαθιού, ας γίνει και έτσι. Τα πλάνα έχουν ως εξής: τώρα γράφεται το prequel της Οργής που καλύπτει από τα χρόνια της ακμής στα μέσα του 10ου αιώνα μέχρι λίγο πριν τη δυναστεία των Κομνηνών, ενώ αυτά που θα ακολουθήσουν θα καλύψουν ένα ευρύτατο χρονικό διάστημα, από τις αρχές του 7ου αιώνα μέχρι και τα γεγονότα πριν και μετά την άλωση του 1453.
Θα υπάρχουν συνδέσεις μεταξύ τους και τα λεγόμενα easter eggs;
Ναι, βέβαια! Ήδη στην Οργή Θεού υπάρχει μια σχετική αναφορά που σίγουρα όμως περνά απαρατήρητη στους αναγνώστες, ειδικά όταν δεν γνωρίζουν το back ground του όλου εγχειρήματος. Για να δώσω ένα παραπάνω στοιχείο, μιλώ για τη σκηνή που οι τέσσερεις αλλοεθνείς Μιχαηλίτες συνομιλούν μεταξύ τους, λίγο πριν την τελική επίθεση των σταυροφόρων…
Ακούγεται ότι σκοπεύετε να γράψετε και για τον Διγενή Ακρίτα…
Είναι η περίοδος των μέσων του 9ου αιώνα, όταν το Βυζάντιο αμυνόταν στην αραβική επέκταση. Ναι, υπάρχει πολύ πλούσιο υλικό!
Υπάρχει μία πλούσια παράδοση του Βυζαντίου, τα λεγόμενα ακριτικά τραγούδια, που εξιστορούν τις περιπέτειες των Βυζαντινών συνοριοφυλάκων ενάντια στους πολυπληθείς εισβολείς. Γιατί είναι τόσο υποτιμημένα σήμερα; Να υποθέσω ότι εσείς τα έχετε διαβάσει;
Σωστά! Πρώτη μου επαφή με τους ακριτικούς κύκλους ήταν όταν ακόμα πήγαινα στο δημοτικό, σε ένα τεύχος των Κλασικών Εικονογραφημένων για τον Διγενή. Αργότερα έμαθα για τις διαφορετικές εκδοχές που υπάρχουν για το έπος του Διγενή, κάποιες πιο αναλυτικές, κάποιες πιο συνοπτικές και μου κίνησαν ακόμα πιο πολύ το ενδιαφέρον και όταν κατάλαβα τι ήταν οι Θεματικοί Στρατοί μπόρεσα να εκτιμήσω ακόμα καλύτερα το περιεχόμενό τους. Δεν θα τα έλεγα υποτιμημένα τα ακριτικά τραγούδια, μάλλον παραμελημένα και αυτά, αν και διδάσκονται και σήμερα στο σχολεία κάποια.
Να περιμένουμε την περιγραφή κάποιας μεγάλης μάχης στα επόμενα βιβλία σας;
Σίγουρα! Στην Οργή Θεού η κορύφωση των μαχών είναι η πολιορκία του 1204 ενώ περιγράφονται και κάποιες μικρότερης έκτασης μάχες, όπως η μάχη του Γαλατά, η πολιορκία του 1203, η αψιμαχία στο Κοσμίδιο και η επανάσταση του Βρανά. Όμως, ειδικά στις περιόδους που προηγούνται, επειδή ο Τιμωρός ήταν τότε σε πρώτο πλάνο, υπάρχουν και μάχες που θα τον δούμε σε πλήρη δράση.
Μιας και η Οργή Θεού εκδίδεται από τον Anubis, τον οίκο που βγάζει και τα βιβλία της δημοφιλούς σειράς Το Τραγούδι της Φωτιάς και του Πάγου, πώς θα συγκρίνατε το Βυζάντιο με τον κόσμο τού Γουέστερος; Μήπως ο Μάρτιν έχει μελετήσει πολύ καλά την Βυζαντινή ιστορία;
Ακόμα μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Κατ’ αρχάς η ικανοποίησή μου να με εμπιστευτούν οι Εκδόσεις Anubis, ένας οίκος με τεράστια παράδοση στον χώρο, είναι μεγάλη. Και επειδή οι αναγνώστες του Τραγουδιού είναι εξοικειωμένοι με τις δολοπλοκίες και τις ίντριγκες του Γουέστερος, σίγουρα θα βρουν κοινά στοιχεία του κόσμου αυτού με το Βυζάντιο. Η αναλογία για παράδειγμα του Πέτρου της Μπρασιέ με τον Γκρέγκορ Κλεγκέιν είναι φανερή, ενώ μπορώ να αποκαλύψω πως ένας από τους πρωταγωνιστές της υπό συγγραφή prequel, υπαρκτό πρόσωπο και αναφερόμενο κατ’ επανάληψη στις πηγές, βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με μέλος του Μικρού Συμβουλίου! Ως εκ τούτου, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι ο Μάρτιν έχει μελετήσει εξαντλητικά τις βυζαντινές πηγές.
Από όσα έχετε διαβάσει για το Βυζάντιο, τι σας έχει παραξενέψει περισσότερο;
Ειλικρινά, το ότι από πολλούς θεωρείται ως «σκοτεινή περίοδος», το αντίστοιχο του ευρωπαϊκού μεσαίωνα (που μάλλον και αυτό, αν δηλαδή υπήρξε σκοτάδι εκείνη την περίοδο στη Δύση και από πού πήγαζε, είναι υπό συζήτηση). Ο ελληνικός μεσαίωνας είναι μάλλον η περίοδος της τουρκοκρατίας και όχι το Βυζάντιο, όπου γράμματα, τέχνες και επιστήμες βρίσκονταν σε πολύ ανώτερο επίπεδο από ότι στη Δύση. Με λίγα λόγια, πρόκειται για μια παρεξηγημένη περίοδο που δεν έχει προβληθεί σωστά σε όλες της πτυχές της.
Γιατί πιστεύετε ότι οδηγηθήκαμε στην Άλωση του 1204; Αν ήσασταν ένας ήρωας τού βιβλίου σας, τι θα κάνατε για να την αποτρέψετε;
Με τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας και μάλλον πολύ είχε αργήσει! Είναι ιστορικός νόμος, η ακμή και η παρακμή. Η Πόλη θα μπορούσε να είχε πέσει πριν από 120 περίπου χρόνια στα χέρια των φοβερών Νορμανδών (όταν ο βυζαντινός στρατός αριθμούσε μερικές εκατοντάδες άνδρες και οι εισβολείς αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν λόγω ενός λοιμού) ή κατά τη διάρκεια της Γ΄ σταυροφορίας, όταν ο Ισαάκιος Β΄ συνεργάστηκε με τους Σαρακηνούς, προκαλώντας τη μήνι του Μπαρμπαρόσα (ο οποίος είχε αφήσει ανοικτούς λογαριασμούς μαζί του, που θα τους έκλεινε μετά την επιστροφή του από την Παλαιστίνη, αλλά πνίγηκε καθώς περνούσε ένα ποτάμι στον δρόμο προς τα Ιεροσόλυμα), ή και όταν ο γιος του, ο Ερρίκος, είχε τους Βυζαντινούς φόρου υποτελείς (το περίφημο αλαμανικόν), που όμως και αυτός πέθανε νέος πριν ολοκληρώσει τα πλάνα του. Στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, το 1204 εννοώ, ίσως αν οι θεματικοί στρατοί της Μικράς Ασίας είχαν βοηθήσει, αντί να κάθονται αδρανείς με τους στρατηγούς τους να καιροσκοπούν, αποσκοπώντας ίσως και στον θρόνο, μπορεί οι σταυροφόροι να είχαν νικηθεί. Ήταν όμως τόση η επανάπαυση των βυζαντινών στις δάφνες του παρελθόντος και τόση η αλαζονεία τους όσον αφορά την ισχύ τους, που είχαν αναλωθεί σε εσωτερικές έριδες αντί να φροντίζουν την άμυνα έναντι των εξωτερικών εχθρών. Μιλάμε για μια περίοδο μετά το 1182 με πάμπολλα πραξικοπήματα, επιτυχημένα και αποτυχημένα, τόσο στην Πόλη όσο και στις επαρχίες (π.χ. αυτό του Αλέξιου Βρανά, ή αργότερα του Μανουήλ Καμύτζη, ή του Αλέξιου Κομνηνού του Παχύ, κοκ).
Ποια είναι τα κυριότερα βιβλία που μελετήσατε για να αποδώσετε σωστά το ιστορικό πλαίσιο;
Εδώ χτύπησες ευαίσθητο σημείο! Υπάρχουν τρεις αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων, του μαρεσάλη της Καμπανίας Γοδεφρείδου Βιλεαρδουίνου, ενός κατώτερου ιππότη, του Ρομπέρ ντε Κλαρί και του βυζαντινού αξιωματούχου και λόγιου Νικήτα Χωνιάτη. Δυστυχώς, ενώ οι δυο πρώτες αφηγήσεις κυκλοφορούν μεταφρασμένες στα ελληνικά με καλό σχολιασμό, η αφήγηση του Νικήτα υπάρχει μόνο στο πρωτότυπο και στα αγγλικά! Δεν είναι κρίμα να μην υπάρχει η σχολιασμένη νεοελληνική απόδοση; Για αυτό μίλησα για παραμελημένη περίοδο. Και να ξέρεις, όταν διαβάζεις τις πηγές, πολύ σημαντικός είναι και ο σχολιασμός από τους μελετητές τους ή τους επιμελητές της έκδοσης.
Εκτός από τις πηγές, υπάρχει ένα πολύ καλό έργο αναφοράς, το Byzantium Confronts the West του Ch. Brand και το πολύ καλό έργο του D. Nicol, Βυζάντιο και Βενετία (ιδιαίτερα προσιτό στους μη εξειδικευμένους αναγνώστες). Φυσικά υπάρχει το έργο του S. Runciman για τις σταυροφορίες (επίσης μεταφρασμένο) και το μνημειώδες Oxford Dictionary of Byzantium. Να αναφέρω και την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών, την Οικονομική Ιστορία του Βυζαντίου της Αγ. Λαΐου, μια διδακτορική διατριβή της Αγγ. Παναγοπούλου για τους δυναστικούς γάμους στο Βυζάντιο, την Υψηλή Στρατηγική του Luttwak… Θα μπορούσα να αναφέρω αρκετά ακόμα που λιγότερο ή περισσότερο αναφέρονται στην περίοδο. Ωστόσο, αυτό που θα ήθελα να παρατηρήσω είναι η ασυμφωνία που υπάρχει μεταξύ των τριών βασικών πηγών σε αρκετά γεγονότα της περιόδου. Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους (και σε σκοπιμότητες), αλλά εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι ο Κώδικας του Ξηροποτάμου –το πρόσφατα ανακαλυφθέν χειρόγραφο στο οποίο περιέχεται η αφήγηση της Οργής Θεού– θα μπορούσε εύκολα να είναι η τέταρτη αυτόπτης εκδοχή!
Πώς έχουν αλλάξει οι πρόσφατες εξελίξεις τις αναγνωστικές σας συνήθειες και την συγγραφική σας εργασία;
Ο κωρονοϊός; Είναι πολύ πρόσφατο και δεν έχω δει ακόμα κάποια ουσιαστική μεταβολή, εκτός από την γενικότερη μελαγχολική διάθεση.
Θεωρείτε ότι το βιβλίο θα βγει ενισχυμένο ή αποδυναμωμένο μόλις επανέλθει η κανονικότητα;
Δυστυχώς στην Ελλάδα, το βιβλίο δεν έχει πολλούς φίλους, είναι κάτι σαν outsider των ενδιαφερόντων των Ελλήνων, οι πιο πολλοί διαβάζουν στις διακοπές. Οπότε θεωρώ πως ό,τι δεν είναι στην πρώτη γραμμή των αναγκών θα έχει πρόβλημα, κάτι αντίστοιχο με την οικονομική κρίση του 2008.
Διαβάζετε συλλογές διηγημάτων; Ποιες είναι οι αγαπημένες σας;
Δεν μπορώ να πω ότι το διήγημα είναι από τα αγαπημένα μου είδη, προτιμώ πιο εκτεταμένες ιστορίες. Από την άλλη, το θεωρώ πολύ δύσκολο να γραφτεί καλό διήγημα, να μπορείς δηλαδή να πεις με λίγα και μεστά λόγια, ουσιαστικά πράγματα. Φυσικά, έχω κατά καιρούς διαβάσει συλλογές διηγημάτων, κυρίως των περίφημων εκδόσεων Ωρόρα με αντικείμενο το fantasy, το sci-fi και τον τρόμο, αλλά και άλλων οίκων στο ίδιο αντικείμενο. Μου άρεσαν πολύ οι συλλογές που επιμελήθηκε κατά καιρούς ο μακαρίτης ο Γ. Μπαλάνος με έργα συγγραφέων του μεσοπολέμου στον χώρο του φανταστικού αλλά και μια συλλογή με cyberpunk διηγήματα του Γκίμπσον.
Σας έχει δυσκολέψει η καχυποψία τού κοινού προς Έλληνες συγγραφείς;
Αν κάποιος πει πως δεν τον ενδιαφέρει η γνώμη των αναγνωστών θα πει ψέματα. Από την άλλη, θα γράψω αυτό που θέλω να πω, με την ελπίδα να βρει ανταπόκριση.
«Εγώ διαβάζω μόνο κλασσική λογοτεχνία» είναι κάτι που ακούμε συχνά-πυκνά. Ποια η γνώμη σας επ’ αυτού;
Τελικά το τι είναι η «κλασική» λογοτεχνία είναι θέμα ορισμού, έτσι δεν είναι; Τα έργα των ρομαντικών και των ρεαλιστών του 19ου αιώνα; Οι εστέτ, οι Ρώσοι, οι σουρεαλιστές, η σχολή του μεσοπολέμου μήπως; Ο Όμηρος και ο Βιργίλιος ή ο Καζαντζάκης και η Π. Σ. Δέλτα; Ο Έκο και ο Καραγάτσης είναι κλασικοί; Και γιατί να μην είναι «κλασικός» ο Ουίλιαμ Γκίμπσον στον χώρο του ή ο Πρέσφιλντ στον δικό του; Τον Τομ Ρόμπινς θα τον αφήσουμε έξω; Ο Τόλκιν και ο Μάρτιν τι είναι; Εκτός αν «κλασικός» είναι μόνο όποιος έχει αποδημήσει. Προσωπικά διαβάζω πολλά είδη από πολλές διαφορετικές περιόδους, Ελλήνων και ξένων, θα μου έκανε εντύπωση κάποιος να διαβάζει μόνο έργα του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου.
Ποια είναι τα καλύτερα βιβλία που έχετε διαβάσει και ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει περισσότερο;
Από τους Έλληνες, σημείο αναφοράς για μένα είναι πρώτα από όλα το Παραμύθι χωρίς Όνομα της Δέλτα και έπειτα ο Χριστός Ξανασταυρώνεται του Καζαντζάκη, Η πάπισσα Ιωάννα του Ροΐδη, Η Πριγκιπέσσα Ιζαμπώ του Τερζάκη και το ημιτελές αριστούργημα Το Δέκα του Καραγάτση. Από ξένους, θα μιλήσω για το Όνομα του Ρόδου του Έκο, το Άρωμα του Ονείρου του Ρόμπινς, την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του Τόλκιν, τον Ηρακλή του Γκρέιβς… Εννοείται ότι κάνω τεράστια έκπτωση αναφερόμενος μόνο σε αυτούς.
Πείτε μας τα τρία σημαντικότερα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ.
Θα το προσπεράσω δηλώνοντας αναρμόδιος.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Βιτωλιώτη και του ευχόμαστε καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στα νέα του βιβλία!
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες συνεντεύξεις και άρθρα για βιβλία…