Ποιος δεν ξέρει άραγε τον Σέρλοκ Χολμς; Οι ιστορίες μυστηρίου στις οποίες πρωταγωνιστεί ο ιδιόρρυθμος Βρετανός ντετέκτιβ καταφέρνουν ακόμα και έναν αιώνα μετά να σαγηνεύουν τους αναγνώστες. Συχνά δε, μεταφέρονται είτε αυτούσιες είτε παρηλλαγμένες στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Σχεδόν σαν υπερήρωας τής Marvel ή της DC, ο Χολμς έχει δημιουργήσει ένα δικό του κοινό, το οποίο διψάει για οποιαδήποτε νέα ιστορία του. Έτσι, όταν έμαθα για το βιβλίο Ο Οίκος του Μεταξιού, τα πράγματα πήραν γρήγορα τον δρόμο τους…
Λονδίνο, Νοέμβριος 1890. Ο Σέρλοκ Χολμς και ο πιστός του φίλος δόκτωρ Τζων Γουότσον βρίσκονται στο θρυλικό διαμέρισμα τής οδού Μπέικερ Στριτ 221Β όταν δέχονται μία αναπάντεχη επίσκεψη. Ο Έντμουντ Κάρστερς, ιδιοκτήτης μίας πινακοθήκης, φοβάται για την ζωή του καθώς τον τελευταίο καιρό ένας μυστηριώδης άντρας με σημαδεμένο πρόσωπο στοιχειώνει τα βήματά του. Μία αναδρομή στο πρόσφατο ταξίδι του Κάρστερς στην Βοστώνη και τα εκεί μπλεξίματα του με συμμορίες, δίνουν φαινομενικά αρκετές πληροφορίες στον Σέρλοκ Χολμς για την διαλεύκανση τής υπόθεσης. Όμως, μία σειρά αιματηρών γεγονότων αποδεικνύουν ότι ο δημοφιλής ντετέκτιβ έχει συναντήσει μόνο την κορυφή τού παγόβουνου. Πάντα πεισματάρης, ο Χολμς θα αποφασίσει να πάει τα πράγματα μέχρι τέλους, παρότι ο ίδιος του ο αδερφός, υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος και κοινωνός απόρρητων κρατικών μυστικών, τον προειδοποιεί αυστηρά να μην ανακατευτεί. Ίσως διότι ξέρει πως με τα βρόμικα παιχνίδια των αριστοκρατικών οικογενειών τής Αγγλίας δεν μπορεί να τα βάλει ούτε ο ίδιος ο Σέρλοκ Χολμς…
Ακόμα και όταν πήρα πρόσφατα τον Οίκο του Μεταξιού (Antony Horowitz, εκδ. Anubis, 360 σελ., 2012), ήμουν προβληματισμένος. Όχι, δεν αμφισβητούσα a priori την λογοτεχνική του αξία, καθώς τα αστυνομικά μυθιστορήματα τού Horowitz όπως Οι Φόνοι της Κίσσας και Η Λέξη είναι Φόνος είναι αρκετά δημοφιλή, ειδικά εν Ελλάδι. Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να γράψεις μία ιστορία με τον Σέρλοκ Χολμς, έχοντας μάλιστα πάρει επίσημη άδεια από το ίδρυμα διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων τού δημιουργού του, Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ. Δεν μπορείς απλά να παραλάβεις το ίδιο το πρόσωπο αλλά και το όλο σύμπαν (δευτερεύοντες χαρακτήρες, τοποθεσίες, κλπ) τού Σερ Ντόυλ και να το αναπλάσεις στα δικά σου μέτρα και σταθμά. Καλώς ή κακώς, οι φανατικοί αναγνώστες των αυθεντικών ιστοριών περιμένουμε συγκεκριμένα – αν και ως επί το πλείστον παλιομοδίτικα – πράγματα, και οι κίνδυνοι απόκλισης από την πεπατημένη, από εισαγωγή τόνων δράσης για το φιλοθεάμον κοινό έως ένα πιο σύγχρονο λογοτεχνικό ύφος, είναι πολλοί.
Μπορώ με ευχαρίστηση να διαβεβαιώσω ότι Ο Οίκος του Μεταξιού όχι μόνο ήταν ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά και μία ιστορία που θα μπορούσε, τηρουμένων των αναλογιών, να την έχει γράψει ο ίδιος ο Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ. Στο τέλος του βιβλίου μάλιστα, υπάρχει ένας δεκάλογος κανόνων που έβαλε ο ίδιος ο συγγραφέας ώστε να σεβαστεί όσο δυνατόν περισσότερο τον μεγάλο Άγγλο δημιουργό. Όχι πολλή δράση, όχι πολλοί φόνοι, όχι πολύ αίμα ήταν οι τρεις από τους κυριότερους κανόνες, τους οποίους ο Horowitz ακολούθησε αρκετά πιστά. Ίσως όμως το σημαντικότερο κατόρθωμα τού συγγραφέα είναι η προσήλωσή του στο στοιχείο που ορίζει καθοριστικά τον Σέρλοκ Χολμς: την επαγωγική μέθοδο. Εισηγμένη στην λογοτεχνία από τον πρωτοπόρο Έντγκαρ Άλαν Πόε μέσω του ντετέκτιβ του Αυγκουστίν Ντουπάν (πρώτη εμφάνιση στο διήγημα Οι Φόνοι της Οδού Μοργκ) και πολλάκις χρησιμοποιημένη από τον Σερ Ντόυλ, η επαγωγική μέθοδος εξετάζει όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, προσπαθώντας να βρει συνδετικούς κρίκους και να σχηματίσει σταδιακά την αλυσίδα που θα οδηγήσει βήμα-βήμα στην λύση τού μυστηρίου.
Την ιστορία αφηγείται ο δρ Γουότσον, όπως άλλωστε και την συντριπτική πλειονότητα των αυθεντικών ιστοριών, ο οποίος φροντίζει – σοφά ποιούμενος – να απολογηθεί για την καθυστερημένη δημοσιοποίησή της. Μία καλοδεχούμενη διαφοροποίηση στον Οίκο του Μεταξιού συνιστούν οι εκπληκτικοί διάλογοι, ενώ τόσο ο Σέρλοκ Χολμς όσο και ο δρ Γουότσον αποτυπώνονται με την επιβαλλόμενη πιστότητα. Η ανασύνθεση τού Λονδίνου στα τέλη τού 19ου αιώνα ήταν παραπάνω από επαρκής για κάποιον που γράφει εκατό και πλέον χρόνια μετά σε μία πόλη που ελάχιστα θυμίζει τον πρότερο εαυτό της, χωρίς ωστόσο αυτό να επιτευχθεί με ανούσιες περιγραφές. Τέλος, η σύντομη ανασκόπηση σημαντικών στιγμών τού παρελθόντος των Χολμς και Γουότσον στην αρχή τού βιβλίου βοηθάει τόσο τους παλιούς όσο και τους νέους αναγνώστες να μπουν στο κλίμα.
Ο Anthony Horowitz έχει υφάνει μία πανέξυπνη πλοκή με πλειάδα ανατροπών και νέων κατευθύνσεων, η οποία συνδυαζόμενη με το μικρό μέγεθος προσφέρεται για απολαυστική ανάγνωση. Χωρίς να θέλω να προβώ σε περαιτέρω αποκαλύψεις, θα περιοριστώ να πω ότι από το σημείο που γίνεται εμφανές πως ο Σέρλοκ Χολμς βρίσκεται στα χνάρια ουσιαστικά μίας cult, δηλαδή μίας ολιγομελούς ομάδας με σκοτεινούς σκοπούς, το βιβλίο απογειώνεται. Την πλοκή υποστηρίζει μία καταπληκτική γλώσσα, δείγμα τής ποιότητας του συγγραφέα που έχει προέλθει από την πολυετή του ενασχόληση τόσο με βιβλία (έχει γράψει, μεταξύ άλλων, μία εφηβική σειρά κατασκοπίας, δύο ιστορίες με τον Τζέιμς Μποντ, και τα μεταφρασμένα στα Ελληνικά Οι Φόνοι της Κίσσας και Η Λέξη είναι Φόνος) όσο και με τηλεοπτικές σειρές (Agatha Christie’s Poirot, Midsomer Murder, Foyle’s War, κλπ).
Εν κατακλείδι, Ο Οίκος του Μεταξιού είναι ένα βιβλίο που ξεχωρίζει μέσα στον αχανή ωκεανό των αστυνομικών μυθιστορημάτων: γρήγορο, καλογραμμένο, προσιτό, με Σέρλοκ Χολμς. Το βαθμολόγησα με πέντε αστεράκια (το μέγιστο) στο Goodreads και συνέχισα με άλλα δύο βιβλία τού Horowitz, το Μοριάρτι και τους Φόνους της Κίσσας. Το μεν πρώτο είναι επίσης στον κόσμο τού Σέρλοκ Χολμς, αλλά υστερεί σε σχέση με τον Οίκο του Μεταξιού. Το δε δεύτερο ομοιάζει περισσότερο σε ιστορία τής Άγκαθα Κρίστι, και ελπίζω σύντομα να γράψω αναλυτικά και για αυτό. Όσον αφορά τις αυθεντικές ιστορίες Σέρλοκ Χολμς τού Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, αυτές κυκλοφορούν άπαντες στα Ελληνικά σε πέντε τόμους από τις εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες. Αξιοσημείωτη είναι και η συλλογή διηγημάτων 21 ιστορίες και το Κοράκι (Έντγκαρ Άλαν Πόε, εκδ. Μεταίχμιο, 437 σελ., 2013), το οποίο περιέχει τους Φόνους της Οδού Μοργκ καθώς και άλλες παρόμοιου ύφους αστυνομικές ιστορίες.
Χαρακτηριστικά τού βιβλίου:
- Συγγραφέας: Anthony Horowitz
- Μέγεθος: 360 σελίδες
- Εκδοτικός Οίκος: Anubis
- Τιμή στον εκδότη: 11,17 €
- Σελίδα στον εκδότη: https://anubis.gr/product/o-ikos-tou-metaxiou/
- Βαθμολογία στο Goodreads: 3,97/5
- Σελίδα στο Goodreads: https://www.goodreads.com/book/show/25133066