Συνήθως διαβάζουμε λογοτεχνικά βιβλία που διαδραματίζονται σε κάποιους φανταστικούς κόσμους. Πόσο συχνά όμως διαβάζουμε βιβλία που περιγράφουν ένα σύνολο τέτοιων φανταστικών κόσμων; Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει το ελληνικό βιβλίο Φανταστικοί Κόσμοι (Αρχέτυπο, 272 σ., 2008).
Το βιβλίο Φανταστικοί Κόσμοι αποτελείται από δοκίμια, καθένα από τα οποία αναλύει κι από ένα φανταστικό κόσμο που μπορεί να είναι είτε λογοτεχνικό δημιούργημα (π.χ. η Μέση Γη) είτε αντικείμενο λαογραφίας (π.χ. η Χώρα των Ξωτικών τής κέλτικης παράδοσης), ενώ αναλύονται ακόμα και οι κόσμοι των παιχνιδιών ρόλων (Role-Playing Games, RPGs). Συνολικά δεκαέξι φανταστικοί κόσμοι ανατέμνονται στις σελίδες τού βιβλίου, όλοι τους από ελληνικό νυστέρ… εεε… πένα. Από τους κόσμους τού Χόρχε Λουίς Μπόρχες, του Λόρδου Ντάνσανυ και του Χ. Φ. Λάβκραφτ μέχρι τους κόσμους τού Dune, του Star Wars, και τού Κόναν του Βάρβαρου, έχουμε μία φοβερή κάλυψη των κόσμων πάνω στον οποίο στήθηκαν μερικά από τα καλύτερα λογοτεχνικά έργα τής φαντασίας.
Γιατί όμως να διαβάσει κανείς τους Φανταστικούς Κόσμους; Αν έχει ήδη διαβάσει το αντίστοιχο λογοτεχνικό έργο, τι παραπάνω μπορεί να πάρει; Κι αν δεν το έχει διαβάσει, γιατί να διαβάσει πρώτα για τον φανταστικό κόσμο αντί το ίδιο το έργο; Τα παραπάνω ερωτήματα είναι εύλογα, όμως επιδέχονται απαντήσεων. Όταν έχεις λατρέψει ένα λογοτεχνικό έργο, λογικό είναι να σου δημιουργηθούν απορίες μεταξύ άλλων και για τον φανταστικό κόσμο που χτίζει και ο οποίος περιγράφεται μόνο τόσο όσο χρειάζεται για να στηριχτεί η ιστορία. Όμως ένα δοκίμιο για τον φανταστικό αυτό κόσμο έχει τελείως άλλη στόχευση. Μαζεύει τις πληροφορίες για τον κόσμο που είναι διάσπαρτες στην ιστορία και τις παρουσιάζει με εύγλωττο και αναλυτικό τρόπο, βοηθώντας τον αναγνώστη να λύσει απορίες, να καλύψει κενά, και να μάθει πράγματα που ίσως τα αγνοούσε ή δεν τα είχε σκεφτεί. Π.χ. στο καταπληκτικό δοκίμιο τού Αντώνη Αντωνιάδη για την Υβορειανή Εποχή, δηλαδή για τον κόσμο τού Κόναν του Βάρβαρου, ο Αντωνιάδης συνθέτει πληροφορίες από τις πολυάριθμες ιστορίες τού Κόναν και παρουσιάζει ιστορικές και γεωγραφικές αναλογίες μεταξύ των διαφόρων κρατών με κράτη τού πραγματικού κόσμου από την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα (π.χ. το βασίλειο τής Στύγια αντιστοιχεί στην αρχαία Αίγυπτο). Ακόμα όμως κι αν κάποιος δεν έχει διαβάσει το λογοτεχνικό έργο, το δοκίμιο για τον φανταστικό του κόσμο μπορεί να τον ωφελήσει. Έτσι, ενώ δεν έχω διαβάσει τον Υπερβόρειο Κύκλο τού Κλαρκ Άστον Σμιθ και έχω παρατήσει το πρώτο Dune στην μέση, τα δοκίμια των Κωνσταντίνα Πέγιου και Λουκά Καβακόπουλου αντίστοιχα με οδήγησαν στην αναζήτηση αυτών των βιβλίων… Επίσης, το δοκίμιο τού Δελαρούδη για την Καντάθ τού Λάβκραφτ με βοήθησε να δω με άλλο μάτι και να εκτιμήσω τις ιστορίες τού Λάβκραφτ για τις Ονειροχώρες, τις οποίες θεωρούσα υποδεέστερες των υπολοίπων ιστοριών του…
Από τα καλύτερα στοιχεία τού βιβλίου είναι οι φιλοσοφικές, πολιτικοκοινωνικές, ιδεολογικές, και θρησκειολογικές διαστάσεις που χαρακτηρίζουν τα περισσότερα δοκίμια (π.χ. οι αριστοτελικές αναφορές τής Γαλαξιακής Αυτοκρατορίας και οι νεοπλατωνικές τού Star Wars δίνουν ρέστα). Και φυσικά δεν θα μπορούσα να μην εκτιμήσω τις αναλογίες που διέγραψαν πολλά δοκίμια μεταξύ φανταστικών κόσμων και του ελληνιστικού και ρωμαϊκού κόσμου ή με την ελληνική μυθολογία… Μόνο σε ελάχιστα δοκιμία υπάρχει ξηρή παράθεση πληροφοριών ή αποκαλύψεις τις πλοκής. Θα ήθελα μερικά δοκίμια να είναι μεγαλύτερα, ενώ θα περίμενα στο βιβλίο να συμπεριλαμβάνεται και ο κόσμος τού Witcher, των Forgotten Realms, του Τραγουδιού της Φωτιάς και του Πάγου (δηλ. του Game of Thrones), του Τροχού του Χρόνου, της Ετοιμοθάνατης Γης, του Μαύρου Πύργου, του Stormlight Archive, του Kingkiller Chronicles, και του Malazan Book of the Fallen… Μερικοί από αυτούς τους κόσμους ίσως δεν είχαν δημιουργηθεί όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο, όμως σε μία επόμενη έκδοση…
Οι φανταστικοί κόσμοι που αναλύονται είναι οι εξής:
- Οι Αιρέσεις του Τλον του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, από τον Παντελή Γιαννουλάκη.
- Πεγκάνα, του Λόρδου Ντάνσανυ, από τον Δημήτριο Δελαρούδη.
- Καντάθ, του Χ. Φ. Λάβκραφτ, από τον Δημήτριο Δελαρούδη.
- Υβορειανή Εποχή, του Ρόμπερτ Χάουαρντ, από τον Αντώνη Αντωνιάδη.
- Υπερβορεία, του Κλαρκ Άστον Σμιθ, από την Κωνσταντίνα Πέγιου.
- Λάνκμαρ, του Φριτς Λάιμπερ, του Λουκά Καβακόπουλου.
- Μέση Γη, του Τζων Ρ. Ρ. Τόλκιν, από τον Νίκο Κανακάρη.
- Fairyland – Η Χώρα των Ξωτικών, από τον Παντελή Γιαννουλάκη.
- Νεαρά Βασίλεια, του Μάικλ Μούρκοκ, από την Κωνσταντίνα Πέγιου.
- Γαιοθάλασσα, της Ούρσουλα Λε Γκεν, από τον Νίκο Κανακάρη.
- Η Χώρα του Οζ, του Φρανκ Μπάουμ, από τον Νίκο Κανακάρη.
- Υφαντόκοσμος, του Κλάιβ Μπάρκερ, από τον Νίκο Κανακάρη.
- Dune, του Φρανκ Χέρμπερτ, από τον Λουκά Καβακόπουλο.
- Γαλαξιακή Αυτοκρατορία, του Ισαάκ Ασίμωφ, από τον Χρήστο Ζ. Κώνστα.
- Star Wars Universe, του Τζωρτζ Λούκας, από τον Χρήστο Ζ. Κώνστα.
- Παιχνίδια Ρόλων, από τον Λουκά Καβακόπουλο.
Αγαπημένα μου δοκίμια ήταν της Καντάθ (Δελαρούδης), της Υβορειανής Εποχής (Αντωνιάδης) και του Dune (Λουκάς Καβακόπουλος). Ελπίζω να απολαύσετε κι εσείς το φανταστικό βιβλίο Φανταστικοί Κόσμοι! Πλέον θα έχω ρυθμισμένες τις κεραίες μου για βιβλία παρόμοιας θεματικής, και το επόμενο τέτοιο βιβλίο που θέλω να πάρω είναι το Τόλκιν: Ο Θαυμαστός Κόσμος της Μέσης Γης τού Μανώλη Παρούση, μία μελέτη επί της Μέσης Γης…
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες παρουσιάσεις βιβλίων, συνεντεύξεις, και κληρώσεις…