Οι Πολεμιστές του Λυκόφωτος ήταν το πρώτο βιβλίο του Guy Gavriel Kay που διάβασα. Κάτι μου λέει πως δεν θα είναι και το τελευταίο. Πάμε να δούμε γιατί.
Τον Kay τον γνώριζα ήδη από τα χρόνια μου στον Καναδά, όταν δύο καλοί μου φίλοι στην Χώρα του Πάγου μου έλεγαν πόσο καλός συγγραφέας είναι και με προέτρεπαν να ξεκοκαλίσω όλα τα βιβλία του. Παρότι τότε ήμουν προς άγρα βιβλίων φαντασίας, οι επιλογές μου δεν είχαν συμπεριλάβει τον επίσης Καναδό Kay. Αρκετά χρόνια μετά, το 2021, έτυχε ο Anubis να κυκλοφορήσει τους Πολεμιστές του Λυκόφωτος και να έχει στο οπισθόφυλλο: «μας ταξιδεύει χίλια χρόνια πίσω και ζωντανεύει τον πολιτισμό των Κελτών, των Αγγλοσαξόνων, και των Βίκινγκ». Ώπα, λέω, εδώ είμαστε. Λάτρης τής περιόδου των σκανδιναβικών εισβολών στα βρετανικά νησιά, με εκ των αγαπημένων μου την σειρά Σαξονικά Χρονικά τού Bernard Cornwell και την τηλεοπτική της μεταφορά Το Τελευταίο Βασίλειο (αλλά και με το υποτιμημένο βιντεοπαιχνίδι στρατηγικής Total War Saga: Thrones of Britannia), είπα να εισακούσω επιτέλους τους Καναδούς φίλους μου και να πιάσω τον Kay.
Ο πολιτισμός των Κελτών, των Αγγλοσαξόνων, και των Βίκινγκ όντως ζωντανεύει αλλά με κάποιες… διαφορές. Συγκεκριμένα, το βιβλίο δεν είναι ακριβώς ιστορικό μυθιστόρημα αλλά ανήκει στο είδος της ιστορικής φαντασίας, δηλαδή αναπλάθει μία συγκεκριμένη εποχή αλλάζοντας τα ονόματα και πιθανόν και αποκκλίνοντας από τα ιστορικά γεγονότα. Να το πούμε σχηματικά, αναπαριστά όχι το γράμμα αλλά το πνεύμα της ιστορίας. Διαφέρει επίσης από το είδος εναλλακτικής ιστορίας, όπου εκεί ο κόσμος είναι ο πραγματικός αλλά η ιστορία έχει αποκκλίνει από ένα σημείο τομής και εντεύθεν (π.χ. δείτε τα άρθρα μου για τον Μέγα Αλέξανδρο και τους Αετούς της Ρώμης και για τον Πράκτορα του Βυζαντίου). Έτσι, έχουμε στους Πολεμιστές του Λυκόφωτος τους Ανγκλσίν (Αγγλοσάξονες), τους Έρλινγκ (Σκανδιναβούς), και τους Σινγκέιλ (Ουαλούς) να μαλώνουν σε μέρη που… όλως τυχαίως θυμίζουν την Βρετανία και την Σκανδιναβία, ενώ υπάρχουν αναφορές και στο Χαλιφάτο του Αρ-Ρασάν (μάλλον Ομμεϋάδες) αλλά και στους Σαραντινούς (Βυζαντινοί). Επίσης, ηγέτης των Ανγκλσίν είναι ένας Έλντρεντ, που ανασύνταξε το βασίλειό του μετά από μια μεγάλη ήττα που τον οδήγησε να κρυφτεί στους βάλτους, ανέκοψε τις επιδρομές των βορείων, έχτισε οχυρά, προστατεύει τα γράμματα, και υποφέρει από συχνούς πονοκεφάλους. Βρε ποιον μου θυμίζει, ποιον μου θυμίζει… Ο Kay επίσης έχει βάλει και μερικά καθαρά στοιχεία φαντασίας, όπως περίεργα πλάσματα στην καρδιά των δασών, για τα οποία δεν θα πούμε περισσότερα εδώ…
Λοιπόν, στα της πλοκής τώρα. Κατ’ αρχάς, φτάνοντας στο ένα τρίτο του βιβλίου, έβλεπα ότι ο Kay έχτιζε – και μάλιστα αριστοτεχνικά -, έχτιζε, έχτιζε, σε σημείο που αναρωτήθηκα μήπως τελικά το βιβλίο δεν είναι αυτοτελές αλλά το πρώτο μίας σειράς. Μιλάμε για φοβερό χτίσιμο, με πολυάριθμες και πολυποίκιλες ψηφίδες, αφήγηση αρκετών χαρακτήρων, εξαιρετικό στήσιμο. Όμως παράλληλα προχωρούσε και την ιστορία, η οποία σιγά-σιγά άρχιζε να συγκλίνει, μέχρι που οδήγησε σε ένα ωραίο κλείσιμο. Το βιβλίο ουσιαστικά ξεκινάει και τελειώνει με δύο μονομαχίες. Η πρώτη είναι από τις καλύτερες που έχω διαβάσει και βάζει έναν κεντρικό χαρακτήρα στο μονοπάτι που πρόκειται να ακολουθήσει μέχρι το τέλος του βιβλίου. Η δεύτερη λειτουργεί ως μια κάποια λύση στο αδιέξοδο που προκαλείται, και αποτελεί ύμνο στην αλληλεγγύη και στην πατρική αγάπη. Κύριο θέμα της ιστορίας είναι η εκδίκηση, που κινεί με διαφορετικούς τρόπους αρκετούς χαρακτήρες σε – πολλές φορές – λανθασμένες επιλογές, με δευτερεύοντες διαστάσεις την νεανική ανάγκη ανδραγαθημάτων, την διαχείριση ενός βασιλείου, και την προσέγγιση δύο διαφορετικών λαών.
Ο Kay καταφέρνει και συνδέει γεγονότα μεταξύ τους ώστε να συνδέσουν μια αλυσίδα γεγονότων που πηγαίνει την πλοκή ακριβώς εκεί που θέλει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Έρλινγκ Μπερν Θόρκελσον. Ο πατέρας του εξορίζεται και ο Μπερν τα βάζει με τον κυβερνήτη του νησιού, ώσπου καταλήγει μισθοφόρος σε επιδρομές στην χώρα των Ανγκλσίν. Εκεί, μετά από αρκετές περιπέτειες και κυνηγητό, συναντάει κομμάτια του παρελθόντος που είχε για πάντα ξεγραμμένα και τα οποία έχουν οδηγηθεί και αυτά στο ίδιο σημείο ακολουθώντας την πένα του Kay. Όταν φτάσετε εκεί θα με θυμηθείτε.
Όποιος θέλει να δει πώς στήνεται εκ του μηδενός ένας κόσμος, έστω και με ιστορική αναλογία, δύσκολα θα βρει καλύτερο βιβλίο από τους Πολεμιστές του Λυκόφωτος. Πόσο μάλλον αν το χτίσιμο πρέπει να γίνει σε ένα και μόνο αυτοτελές βιβλίο, καθώς και να υποστηρίξει – όχι να πνίξει – μία ιστορία εξίσου ενδιαφέρουσα με τον κόσμο στον οποίο διαδραματίζεται. Μου άρεσε επίσης το βάθος όλων των κύριων και δευτερευουσών χαρακτήρων, καθώς και η πολυποικιλία των μικρότερων χαρακτήρων. Φοβερή η πρώτη μονομαχία και ειδική εντύπωση μου έκανε το παγωμένο οχυρό Γιόρμσβικ των εκλεκτών μισθοφόρων, που για να μπεις μέσα πρέπει να νικήσεις έναν μισθοφόρο του σε μονομαχία. Θύμισε λίγο την Νυχτερινή Φρουρά από το Τραγούδι της Φωτιάς και του Πάγου…
Εν κατακλείδι, απόλαυσα τους Πολεμιστές του Λυκόφωτος και ελπίζω να τους απολαύσετε και εσείς. Πιθανότατα θα συνεχίσω τα βιβλία ιστορικής φαντασίας του Kay και σίγουρα θα στείλω ένα ευχαριστήριο μήνυμα στους δύο προαναφερθέντες Καναδούς φίλους μου. Ευχαριστώ τις εκδόσεις Anubis για την προμήθεια του βιβλίου.
Φίλες και φίλοι, μείνετε συντονισμένοι στην Κοιλάδα της Γνώσης για περισσότερες παρουσιάσεις βιβλίων, συνεντεύξεις, και κληρώσεις…