Έχοντας πρόσφατα διαβάσει Τα Βουνά της Τρέλας, την νουβέλα κοσμικού τρόμου του Χ. Φ. Λάβκραφτ (H. P. Lovecraft), θέλω να γράψω για αυτήν, με κύριο σκοπό όχι να προσθέσω μία ακόμα κριτική στις ήδη υπάρχουσες, αλλά να προσφέρω νέες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες σε όσους την έχουν ήδη διαβάσει και να δελεάσω τους υπόλοιπους ώστε να το κάνουν κι αυτοί.
Εν αρχή ην ο…
Λόγος
Ο λόγος του Λάβκραφτ είναι καταπληκτικός. Ναι, έχει την μία περιγραφή μετά την άλλη, αλλά σε κάνει να παρακαλάς να είχε έστω και μία ακόμα. Ναι, έχει μεγάλες και σπάνια χρησιμοποιούμενες λέξεις, αλλά ο στυλός (όσοι διαβάζουν με αυτόν) σαρώνει τις σελίδες με ταχύτητα καρδιογράφου. Ναι, οι χαρακτήρες μοιάζουν με απλούς κομπάρσους, αλλά είναι κάτι παραπάνω από κατάλληλοι για να προχωρήσουν την ιστορία. Ναι, δεν υπάρχει διάλογος, αλλά τι άλλο μπορεί αυτός να πει το οποίο δεν έχει ήδη ειπωθεί από την ακατάπαυστη ροή πληροφορίας που εκπέμπει ο Λάβκραφτ; Ναι υπάρχουν Μεγάλες Παράγραφοι, αλλά τι είναι αυτό μπροστά στους Μεγάλους Παλαιούς;
Η νουβέλα διηγείται την εξερευνητική αποστολή μίας ομάδας επιστημόνων στην Ανταρκτική και τον ανείπωτο τρόμο με τον οποίο έρχονται αντιμέτωποι. Η πλοκή είναι απλή και ευθύγραμμη, με αρχή, μέση και τέλος· δεν είναι ωστόσο τετριμμένη, ακόμα και για τους φίλους των έργων του Ιουλίου Βερν. Σημαντικό προσόν της είναι η αληθοφάνειά που την διέπει, εκτός φυσικά από τα αναμενόμενα φανταστικά στοιχεία, καθώς και η επαρκής περιγραφή της, τη εξαιρέσει λίγων κενών.
Η ευγλωττία του Λάβκραφτ δεν μπορεί παρά να κάνει τον αναγνώστη να αναρωτηθεί τι και για πόσο είχε μελετήσει πριν καν αρχίσει την συγγραφή. Σίγουρα είχε εντρυφήσει σε βιολογία, παλαιοντολογία, γεωγραφία, γεωλογία, και πιθανότατα και σε ιστορία, ναυσιπλοΐα, αεροπλοΐα, και ανθρωπολογία. Άρα λοιπόν, ο εκ των αρχηγετών του τρόμου δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να εκδώσει Τα Βουνά της Τρέλας σε κάποιο περιοδικό της εποχής, σωστά; Αν μαντέψατε ναι, ξαναμαντέψτε.
Εκδοτική Προσπάθεια
Ο Λάβκραφτ θεωρείται σήμερα ως ένας από τους συγγραφείς που διακοσμούν το πάνθεον της λογοτεχνίας τρόμου, ωστόσο τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά το μακρινό 1931, όταν και κατέθετε Τα Βουνά της Τρέλας στο περιοδικό Weird Tales. Για την ακρίβεια, ποτέ εν ζωή δεν κατόρθωσε να ξεχωρίσει και πέθανε όχι μόνο φτωχός αλλά και παντελώς άγνωστος· η επιδαψίλευση τιμών σε αυτών ήρθε μόνο μετά τον θάνατό του το 1937.
Επομένως, δεν εκπλήσσει η άρνηση του περιοδικού να εκδώσει την νουβέλα, χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα υπερμεγέθη. Ο Λάβκραφτ δεν επέμεινε, και έπρεπε να έρθει το 1936 για να δημοσιευθεί η ιστορία ως επιφυλλίδα σε τρία τεύχη του Astounding Stories. Αυτό δεν ήταν όμως το τέλος της εκδοτικής περιπέτειας της νουβέλας: οι επιμελητές του περιοδικού έκαναν δεκάδες αλλαγές στο κείμενο, διαγράφοντας ακόμα και ολόκληρες παραγράφους, και μόνο το 1985 αυτό αποκαταστάθηκε πλήρως. Ο Λάβκραφτ εξοργίστηκε για την αλλοίωση του κειμένου, αλλά ευτυχώς όχι τόσο ώστε να αυτοεξοριστεί στην…
Ανταρκτική
Όλη η νουβέλα, εκτός από τις αρχικές σελίδες, διαδραματίζεται στην αφιλόξενη Ανταρκτική. Για να καταλάβουμε γιατί, πρέπει να επισκοπήσουμε την ιστορία της ηπείρου, αλλά πρώτα ας αναρωτηθούμε: τι ξέρουμε σήμερα για την Ανταρκτική; Ότι είναι στον Νότιο Πόλο, είναι κρύα, είναι ακατοίκητη (εκτός από μερικούς επιστήμονες), είναι ουδέτερη, αποστρατιωτικοποιημένη, και αποπυρηνικοποιημένη, καθώς και χαρτογραφημένη. Τι ξέραμε ωστόσο το 1931, όταν και έγραφε ο Λάβκραφ την νουβέλα;
Η Ανταρκτική στην Υδρόγειο
Σχεδόν τίποτα. Ακόμα και η ύπαρξη της Ανταρκτικής παρέμενε στην σφαίρα του θρύλου για αιώνες, δίνοντας μάλιστα έμπνευση σε πλήθος εικασιών και μυθιστορημάτων. Πιθανολογούνταν ωστόσο από την αρχαιότητα ότι πρέπει να υπάρχει μία ήπειρος στο νότιο ημισφαίριο, για λόγους συμμετρίας και εξισορρόπησης των ηπείρων στο βόρειο, η επονομαζόμενη Terra Australis. Ουδείς όμως θνητός από τα εκατομμύρια που ζούσαν στην Ευρώπη, Αφρική, Ασία, και Αμερική είχε αντικρύσει την θρυλούμενη αυτή ήπειρο μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Το 1820 λοιπόν συνέβη η πρώτη καταγεγραμμένη θέαση της Ανταρκτικής, αλλά η πρώτη επιβεβαιωμένη αποβίβαση ανθρώπων σε αυτήν έγινε μόλις το 1895· μεταξύ 1900 και 1910 έγιναν μερικές απόπειρες εξερεύνησης και χαρτογράφησης, στις οποίες, μεταξύ άλλων, ανακαλύφθηκε μία από τις πιο επιμήκεις οροσειρές του πλανήτη, η Υπερανταρκτική Οροσειρά. Ο Λάβκραφτ ήταν άριστος γνώστης των αποστολών στην Ανταρκτική ήδη από παιδική ηλικία, και είχε μάλιστα συγγράψει και δοκίμια περί των αποστολών αυτών. Είδε λοιπόν σε αυτή την τότε ανεξερεύνητη, κρύα, ανεμώδης, και ξηρή ήπειρο το κατάλληλο πεδίο να θέσει την ιστορία του.
Τμήμα της επιβλητικής Υπερανταρκτικής Οροσειράς
Ποιότητα Έκδοσης
Προμηθεύτηκα το βιβλίο από τις εκδόσεις Αίολος στην τιμή των 8.52 ευρώ από την Πολιτεία (διατίθεται και από την Πρωτοπορία, στα 7.34 ευρώ), και έμεινα ικανοποιημένος από την ποιότητα. Στις 213 σελίδες του περιέχει επίσης και τα διηγήματα Φρίκη στο Ρεντ Χουκ και Το Χρώμα που Ήρθε από το Διάστημα.
Το βιβλίο από τις εκδόσεις Αίολος
Το μαλακό εξώφυλλο ήταν διακοσμημένο με μία ωραία, ομοιάζουσα σε κόμιξ, εικόνα. Η ποιότητα του χαρτιού ήταν απέριττη αλλά αξιοπρεπής: δεν τσαλακωνόταν εύκολα, δεν μουντζούρωνε στα σημεία από τα οποία περνούσαν τα δάχτυλα, και δεν μύριζε άσχημα. Το μέγεθος της γραμματοσειράς ήταν επαρκές, αν και θα το προτιμούσα ακόμα μεγαλύτερο.
Η μετάφραση ήταν εύγλωττη, με μερικά παροράματα, όπως π.χ. λέξεις χωρίς τόνους ή ανορθόγραφες, αλλά δεν μπορώ να ελέγξω αν ακολουθεί πιστά το πρωτότυπο, ή αν είναι η βέλτιστη της αγοράς (υπάρχουν δύο τουλάχιστον ακόμα, των εκδόσεων Κάκτος και Locus-7).
Επίμετρο
Ελπίζω το άρθρο να σας χάρισε μερικά ποιοτικά λεπτά. Θα χαρώ πολύ αν αποτελέσει το έναυσμα για να διαβάσει κάποιος την φοβερή νουβέλα του Λάβκραφτ. Είστε ευσπρόδεκτοι να μου γνωστοποιήσετε τυχόν καλόπιστη κριτική. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, σύντομα θα είμαι κοντά σας με κάποιο άλλο άρθρο.